W poniedziałek 23 czerwca 2025 r. delegacja Muzeum AK wzięła udział w pierwszym rajdzie szlakiem kurierów spiskich.Trasa wiodła z Dursztyna przez Krempachy do Niedzicy.
Organizatorem wydarzenia był Zespół Placówek Oświatowych z Niedzicy, a koordynatorką nauczycielka historii Elżbieta Łukuś.
Zamierzeniem organizatorów było przybliżenie uczniom tematyki kurierów Polskiego Państwa Podziemnego, którzy w czasie wojny utrzymywali łączność między rządem na uchodźstwie a konspiracją w kraju. Jeden z kurierskich szlaków noszący kryptonim "Karczma" przechodził właśnie przez Spisz, a w jego funkcjonowanie zaangażowany byli lokalni mieszkańcy.
Rajd rozpoczął się w Pustelni ks. Franciszka Blachnickiego "Wichrówka" w Dursztynie. Podczas okupacji, w ówczesnej willi rodziny Pajorów, mieścił się tam jeden z punktów kontaktowych wspomnianej trasy "Karczma".
Obszerny wykład o wojnie, okupacji, konspiracyjnej łączności i kurierach PPP wygłosił dla uczestników rajdu Arkadiusz Bąk, kierownik Działu Upowszechniania Muzeum AK. Kustosz mówił m.in. o trasach kurierskich, roli willi "Wichrówka", kurierach trasy "Karczma" Zbigniewie Rysiu, Józefie Stanku, Józefie Ligęzie-Cukrze, a także o kurierach innych tras: tatrzańskich, sądeckich i "białych". Zachęcił też dzieci do zdobywania ustanowionej przez MAK odznaki Śladami Armii Krajowej w Małopolsce.
Z "Wichrówki" uczestnicy przeszli w grupach do Dursztyna, na Skałkę, gdzie znajduje się dom pustelniczki i mistyczki Mieczysławy Faryniak. Tam Elżbieta Łukuś przedstawiła jej sylwetkę, a dzieci mogły zwiedzić chatę oraz stojącą obok kaplicę Ducha Świętego.
Z Dursztyna poszczególne grupy przeszły malowniczym terenowym szlakiem do Krempachów, a stamtąd przejechały do Niedzicy. Pod Gminnym Domem Kultury atrakcje przygotowali pracownicy MAK. Uczestnicy mogli zapoznać się z egzemplarzami broni z czasów wojny (m.in. pistolety maszynowe sten, thompson i pepesza) oraz wziąć udział w grze wielkoformatowej pt. "W okupowanym mieście".
Na zakończenie odbyło się wręczenie uczestnikom nagród ufundowanych przez MAK oraz wspólne zdjęcie. Kilka słów do uczniów i nauczycieli wygłosił dyrektor Muzeum AK dr Jarosław Szarek, dziękując im za zorganizowanie wydarzenia i udział w nim. Rajd, w którym uczestniczyło około 100 osób (90 dzieci oraz opiekunowie), został uznany za bardzo udany. Zespół Placówek Oświatowych i Muzeum już teraz zdecydowały, że w przyszłym roku zostanie powtórzony.
Tekst: Paweł Stachnik
Fot.: Arkadiusz Bąk, Maciej Kwaśniewski, Paweł Stachnik
