Od 9 do 12 maja 2025 r. w Cassino we Włoszech miały miejsce obchody jednej z najważniejszych bitew II wojny światowej - zdobycia Monte Cassino. W uroczystościach uczestniczył przedstawiciel Muzeum Armii Krajowej.
18 maja 1944 r. 2. Korpus Polski dowodzony przez gen. Władysława Andersa zdobył wzgórze Monte Cassino. Żołnierze 12. Pułku Ułanów Podolskich zajęli klasztor, a na jego gruzach zawiesili biało-czerwoną flagę.
Tegoroczne obchody miały wyjątkowy charakter. Rozpoczęły się 8 maja galowym koncertem arii operowych Giacomo Pucciniego. Następnego dnia na ulicach miasta Cassino rozegrany został dziesięciokilometrowy bieg, w którym wystartowali lekkoatleci z Polski i Włoch.
W niedzielę 11 maja z rynku wystartował trek - Marsz Pamięci, w którym wzięło udział ponad 120 uczestników. Obie imprezy zorganizowali utytułowany polski olimpijczyk Bogusław Mamiński i Antoine Tortolano, prezes stowarzyszenia sportowego Aprocis z Cassino (główny organizator wydarzenia).
Marsz otworzył "szwadron" 20 jeźdźców, prowadzony przez Włodzimierza Wowę Brodeckiego, który w 1984 r. po raz pierwszy odbył podróż konną z Krakowa na Monte Cassino, oraz Roberta Springwalda, pracownika Muzeum Armii Krajowej. Dla Wowy był to już piąty wjazd konno na miejsce bitwy.
Tym razem wybrano drogę wiodącą przez miejsca uświęcone krwią polskich żołnierzy. Trasa szła dzikimi ostępami drogi "Polskich Saperów". Dwunastokilometrową stromą górską drogę najeżoną wieloma trudnościami pokonało 20 jeźdźców i 120 piechurów.
Marsz zakończył się przy pomniku 3. Dywizji Strzelców Karpackich na wzgórzu 593.
Po drodze oddaliśmy cześć polskim czołgistom przy pomniku 4. Pułku Pancernego "Skorpion". Zatrzymaliśmy się również przy tzw. Domku Doktora, w miejscu ratowania życia rannym żołnierzom. Odwiedziliśmy też oczywiście polski cmentarz.
Cała wyprawa (w obie strony) zajęła 8 godzin w siodle. Koni użyczył Ferdynando L. Arco, znany hodowca i pasjonat historii.
Kulminacyjny punkt uroczystości miał miejsce 12 maja. W miejscowym kościele odprawiona została msza św. w 55. rocznicę śmierci gen. Władysława Andersa, a w centrum Cassino odsłonięto jego pomnik. W uroczystościach wzięła udział córka generała Anna Maria Anders.
W całym wydarzeniu uczestniczyły również władze gminy Gdów, które popisały umowę partnerską z gminą Cassino, oraz przedstawiciele małopolskich gmin: Biskupice, Kłaj i Niepołomice oraz powiatu wielickiego i Kopalni Soli w Wieliczce, które wspólnie sfinansowały powstanie pomnika.
W muzeum bitwy oraz w izbie pamięci zaprezentowaliśmy Muzeum Armii Krajowej, a uczestnicy wydarzenia zostali zaproszeni do odwiedzenia go.
Zwycięska bitwa z 18 maja 1944 r. była finałem kilkumiesięcznej kampanii zapoczątkowanej lądowaniem aliantów w lipcu 1943 r. na Sycylii, a następnie desantem sił sprzymierzonych na Włochy kontynentalne. Zdobycie ufortyfikowanych wzgórz pozwoliło przełamać Linię Gustawa i otworzyć drogę na Rzym. Szlak Bojowy 2. Korpusu zakończył się wyzwoleniem Ankony i Bolonii.
Uczestnicy wyprawy i delegat Muzeum złożyli także hołd żołnierzom spoczywającym na polskich cmentarzach w Lotetto i Bolonii.
Tekst i fot.: Robert Springwald
