Zapraszamy od 10 do 17 z wyjątkiem poniedziałków

Wystawa archiwalna

Pamiątki Armii Krajowej w zbiorach Muzeum Regionalnego PTTK im. Antoniego Minkiewicza w Olkuszu i Koła Olkusz ŚZŻAK

Wystawa czasowa w Muzeum AK

od dnia: 2022-08-12
do dnia: 2022-12-29

Inauguracyjna wystawa z cyklu "Muzea domowe", zrealizowana w ramach projektu powstałego z inicjatywy Marszałka Województwa Małopolskiego "Muzea domowe - ożywienie tożsamości w społecznościach lokalnych Małopolski", którego celem jest udostępnienie szerokiej publiczności prywatnych zbiorów należących do osób fizycznych, szkół i organizacji pozarządowych, parafii, ośrodków kultury i nawiązanie szerszej współpracy z kolekcjonerami. Jako pierwsze jednostki Muzeum AK wybrało  olkuskie Muzeum Regionalne PTTK i Koło Olkusz Światowego Związku Żołnierzy AK.

Muzeum PTTK w Olkuszu im. Antoniego Minkiewicza pełni misję zachowania dziedzictwa kulturowego i tradycji niepodległościowej ziemi olkuskiej od 1911 r. Środowisko kombatantów AK działa nieprzerwanie od 1989 r., najpierw jako Stowarzyszenie Żołnierzy AK, następnie Koło Olkusz Świtowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej i nadal kontynuuje pracę dzięki aktywności młodych pasjonatów historii AK.

Wystawę w Muzeum AK poświecono działalności niepodległościowej na ziemi olkuskiej, od Legionów po Armię Krajową, opierając narrację historyczną o wybrane eksponaty z metryką historyczną. Wizerunki z życiorysami najbardziej zasłużonych olkuskich społeczników i niepodległościowców z Antonim Minkiewiczem patronem muzeum na czele otwierają opowieść. Początek wojny obronnej 1939 r. to bombardowania ale i zwycięska walka powietrzna nad Olkuszem por. pilota Władysława Gnysia, który 1 września zestrzelił niemiecki samolot, a świadkiem zdarzenia był harcerz, następnie żołnierz AK Mieczysław Karwiński, pełniący wówczas służbę na harcerskim posterunku obserwacyjnym. Na wystawie znalazły się butla tlenowa z zestrzelonego samolotu, łopatka wojskowa i opaska kombatancka Mieczysława Karwińskiego.

Okupant podzielił powiat olkuski na dwie części, zachodnią z Olkuszem wcielono do III Rzeszy, wschodnią do Generalnego Gubernatorstwa. W strukturze ZWZ-AK powstały dwa obwody, zachodni krypt. "Srebro" podlegał Okręgowi Śląsk i wschodni krypt. "Olga" - Okręgowi Kraków. Na wystawie wyróżniono pojedyncze acz znaczące przedmioty, będące świadectwem działalności konspiracyjnej i bojowej konkretnych żołnierzy na terenie obydwu obwodów i poza nimi, np. niemiecką maszynę wyniesiona z urzędu niemieckiego przez dr. Wacława Kallistę z kompanii służby zdrowia obwodu "Srebro", odbiornik radiowy używany do podsłuchów radiowych przez Wacław Cybulskiego "Bardię" i Jerzego Wesołowskiego "Ruja" w konspiracji a następnie w Samodzielnym Batalionie Szturmowym "Suszarnia", manierkę Igora Pańkowa "Turka" i opaskę biało-czerwona Adama Kani "Siekiery", żołnierzy oddziału BCh-AK "Szarańcza" Jana Pieńkowskiego "Mohorta", który operował we wschodniej części powiatu olkuskiego. W wyniku akcji scaleniowej oddział "Szarańcza" wszedł w strukturę Kedywu Obwodu Olkusz AK krypt. "Olga", następnie w skład Samodzielnego Batalionu Szturmowego "Suszarnia". Na uwagę zasługuje również obraz MB Częstochowskiej z domu rodzinnego Antoniego Kocjana "Michała", który na szczeblu centrali wywiadu AK rozpracowywał ośrodki badawcze i produkcyjne niemieckiej broni V.

Najwięcej miejsca poświecono największemu oddziałowi zbrojnemu ziemi olkuskiej pod dowództwem por. Gerarda Woźnicy "Hardego", który walczył w zachodniej części powiatu olkuskiego włączonej do III Rzeszy. Oddział powstał latem 1943 r. i był aktywny na pograniczu z Generalnym Gubernatorstwem do października 1944 r., a następnie przemaszerował w góry Beskidu Makowskiego, gdzie założył obóz w lasach Gościbi koło Harbutowic. Teren ten został objęty badaniami archeologicznymi. Dzięki uprzejmości Koła Olkusz ŚZŻAK wydobyte z ziemi pamiątki: bagnet, scyzoryk, medaliki, monety, okucia butów, fragmenty okien z baraków, pieca, naczyń, tubka po maści na odmrożenia itp. udostępniono na wystawie, dołączając plan obozu, który sporządził Gerard Woźnica po wojnie oraz unikatową oznakę śląskich oddziałów partyzanckich należącą do jednego z jego żołnierzy Tadeusza Kępki "Kosa".

Narrację historyczną wzbogacono fotografiami ze zbiorów Muzeum Regionalnego PTTK w Olkuszu, Muzeum Armii Krajowej oraz prezentacją multimedialną pt. Samodzielny Batalion Szturmowy "Suszarnia".

Komisarze wystawy: Mateusz Radomski, Robert Springwald.

Zmień ustawienia cookies