Ks. Isakowicz-Zaleski w Muzeum AK

4 czerwca 2012 r. w Muzeum AK odbyła się promocja książki ks. Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego „Nie zapomnij o Kresach”. W tej trzyczęściowej publikacji zebrane zostały m.in. felietony poświęcone szeroko rozumianej tematyce kresowej zamieszczone wcześniej na łamach „Gazety Polskiej”.

Ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski jest duchownym archidiecezji krakowskiej, duszpasterzem środowiska ormiańskiego. Mieszka i pracuje w Radwanowicach, gdzie prowadzi Fundację im. Brata Alberta i Oświatowe Towarzystwo Integracyjne. Warto podkreślić, iż dochód z książek księdza Isakowicza-Zaleskiego przeznaczony jest w całości na wsparcie działalności placówek dla osób niepełnosprawnych intelektualnie prowadzonych przez Fundację. Spośród dotychczas wydanych warto wyróżnić głośną pracę „Księża wobec bezpieki na przykładzie archidiecezji krakowskiej”, autobiografię „Moje życie nielegalne” oraz opracowanie na temat Kościoła Ormiańskiego i Kresów Wschodnich „Przemilczane ludobójstwo na Kresach”. Ostatnio ukazał się też wywiad – rzeka przeprowadzony z księdzem przez znanego publicystę katolickiego Tomasza P. Terlikowskiego zatytułowany „Chodzi mi tylko o prawdę”.

W trakcie spotkania ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski omówił zagadnienia poruszane w swej najnowszej książce historycznej „Nie zapomnij o Kresach”. Tezy te zaznaczone zostały już we wstępie do promowanej pozycji, w którym autor tak opisał jej kolejne działy: „W pierwszej części, Kresowianie żądają prawdy, opisuję zmagania Kresowian i ich potomków oraz sympatyków Kresów Wschodnich w walce o prawdę historyczną o ludobójstwie. . Druga część, Historie, które warto poznać, zawiera moje szkice historyczne, opublikowane w ostatnich latach w formie felietonów w „Gazecie Polskiej”. . Trzecia część, Ormianie polscy, poświęcona jest emigrantom spod Araratu, którzy przez wiele wieków wraz z Polakami i innymi mniejszościami narodowymi współtworzyli tradycję i historię Kresów Wschodnich Rzeczypospolitej – i zawsze są jej wierni”.

Warto przytoczyć fragment wypowiedzi prelegenta, która wyjaśnia metodologię przyjętą w publicystyce historycznej uprawianej przez księdza. Jest ona kluczowa dla zrozumienia jego poglądów, lepiej zrozumieć misję, której podjął się w imieniu środowiska kresowego. „Tematem moich badań jest przede wszystkim prawda historyczna. Wydawałoby się, że prawda jest pojęciem tak ogólnym i tak szerokim, że ona jest taka trudna do zdefiniowania. Oczywiście są formułki i historyków i filozofów, którzy definiują czym jest ta prawda. Dla mnie najbardziej obrazowym porównaniem prawdy jest taka krzywa w matematyce, to się nazywa hiperbola. Jest to krzywa, która jest ciągle rysowana w stosunku do jakiejś prostej, im wyżej tym ta krzywa jest bliżej owej prostej, natomiast de facto się nigdy nie przecina. Dla mnie linią prostą jest właśnie ta prawda właściwa, pisana przez duże „P”, natomiast dążenie człowieka to jest ta ustawiczna krzywa. Im bardziej badamy pewne sprawy, tym bliżej jesteśmy prawdy, ale tak na dobrą sprawę, nigdy tutaj na ziemi prawdy nie poznamy. Będą na pewno wydarzenia, również historyczne, które będą dla nas zamknięte. Dla mnie takim przykładem jest choćby śmierć generała Sikorskiego. . I myślę, że często historyk, czy publicysta zajmujący się tematyką historyczną, zawsze jest w trudnej sytuacji. Że on musi oceniać pewne rzeczy, interpretować. I być może za jego życia nie rozwiąże się pewnych zagadnień historycznych. Jednym z tematów najbardziej ukrywanych w obecnej rzeczywistości jest temat zagłady Kresowian dokonany przez nacjonalistów z UPA i SS „Galizien” na Polakach, na Żydach, na Ormianach i także na Ukraińcach”. Dalej ksiądz stwierdził, iż po 1989 r. nie wszystkie zagadnienia historyczne zyskały należytą rangę w badaniach i popularyzacji, ” pozostały tematy ukryte ze względów czysto politycznych m.in. ten temat ludobójstwa dokonanego przez UPA”.

Po prezentacji wątków związanych bezpośrednio z kresową twórczością literacką, ks. Isakowicz-Zaleski odpowiadał na pytania zadawane przez zgromadzonych. Poruszono różnorodne wątki, w większości jednak rozmowa orbitowała wokół trudnej przeszłości polskich Kresów, sposobów jej upamiętniania a także tematyki religijnej, sportowej i &hellipkulinarnej. Nie obyło się bez anegdot, gdyż prelegent jest osobą pogodną i obdarzoną iście lwowskim poczuciem humoru.

Na spotkanie z kapłanem, dokumentalistą i społecznikiem w jednej osobie przybyli do Muzeum AK Kombatanci i inne osoby zainteresowane poruszającą tematyką Kresów i ich trudnej historii. Po zakończeniu prelekcji wielu spośród zebranych stanęło w kolejce po dedykacje. Tematyka zmagań Kresowian i ich potomków oraz innych sympatyków Kresów Wschodnich w walce o prawdę historyczną na temat zbrodni z czasów II wojny światowej wzbudza znaczące zainteresowanie. Z pewnością jeszcze nie raz znajdzie ona swoje odbicie w tematyce spotkań organizowanych w Muzeum Armii Krajowej im. Gen. Emila Fieldorfa „Nila” w Krakowie.

tekst Artur Jachna
fot. Karol Kowalski