fbpx
82. rocznica wybuchu II wojny światowej

82. rocznica wybuchu II wojny światowej


Pierwszego września 1939 r. został dokonany przez III Rzeszę akt agresji wymierzony w nasz kraj, który w swojej konsekwencji nie tylko doprowadził do upadku II Rzeczypospolitej, lecz w konsekwencji przerodził się w najkrwawszy światowy konflikt w dziejach ludzkości.  Zanim jednak Adolf Hitler wydał ostateczny rozkaz podboju Polski zawarł sojusz z Józefem Stalinem. Niniejszy układ z 23 sierpnia 1939 r., który przeszedł do historii jako pakt Ribbentrop-Mołotow zawierał tajny aneks, określający m.in. podział stref wpływów III Rzeszy i Związku Sowieckiego w Europie środkowo-wschodniej z uwzględnieniem terytorium RP.

Niemiecki plan ataku na Polskę nosił kryptonim „Fall Weiss”. Zakładał on atak dwóch potężnych grup armii, z których jedna miała zaatakować od Pomorza Zachodniego i Prus Wschodnich, a druga z rejonu Dolnego Śląska. Chciano oskrzydlić i zniszczyć polskie siły na zachodnim brzegu Wisły, po czym zająć Warszawę. Niemcy zastosowali nową taktykę wojny błyskawicznej (Blitzkrieg), której twórcą był Heinz Guderian. Niniejsza taktyka polegała na zsynchronizowanym działaniu formacji lądowych, sił powietrznych i marynarki wojennej. Niemcy zrezygnowali z ataku na całej długości frontu, natomiast ich zmasowane uderzenia w wybranych miejscach miały za zadanie dokonanie wyłomów w liniach obrony, a także opanowanie tyłów polskich oddziałów oraz okrążanie rozbitych formacji.

Schemat polskiej obrony był oparty na ustaleniach z „sojusznikami” – Polacy mieli wytrwać w walce przez pewien czas, czekając na pomoc. Z tego powodu, plany wojskowe zakładały bronienie kraju na całej długości granic.

Przeciwko Polsce Niemcy rzucili co najmniej 51 dywizji, ponad 2500 czołgów oraz blisko 1400 samolotów. Zaskoczone Wojsko Polskie, będące w trakcie mobilizacji, dysponowało 21 dywizjami piechoty, 3 brygadami górskimi, 11 brygadami kawalerii, 1 brygadą pancerno-motorową i kilkoma batalionami Obrony Narodowej. Polska strona dysponowała ok. 600 czołgami oraz blisko 400 samolotami, które ustępowały jakością tym, które posiadali Niemcy.

Polakom udało się zmobilizować niespełna milion żołnierzy, natomiast niemieckich żołnierzy, uczestniczących w operacji przeciw Rzeczypospolitej było ponad 1,5 miliona, wspartych około 50 tysiącami Słowaków.

Największa bitwa Kampanii Wrześniowej stoczona została nad Bzurą, w rejonie Kutna, w której największy ciężar walk po stronie polskiej wzięła na siebie Armia „Poznań”. Trzeba jednak pamiętać o 7-dniowej obronie placówki na Westerplatte oraz o pięknej postawie pracowników broniących siedziby Poczty Polskiej w Gdańsku. Nie można nie wspomnieć o bitwie pod Mokrą stoczoną w ramach tzw. Bitwy Granicznej, o obronie Warszawy oraz twierdz Modlin i Brześć, o heroicznej postawie obrońców Wizny czy też o zmaganiach pod Tomaszowem Lubelskim. Nie sposób pominąć pięknej karty walk polskich żołnierzy, zaangażowanych w obronę wybrzeża czy też biorących udział w walkach na południu kraju. Na szczególną pamięć zasługuje również bohaterska postawa wobec dokonanej 17 września agresji  Armii Czerwonej, czego jednym z symboli jest obrona Grodna. Natomiast rozegrana na początku października bitwa pod Kockiem stanowiła ostatni akt obrony ojczyzny przez regularne formacje polskich sił zbrojnych.

Straty wśród polskich oficerów, podoficerów i żołnierzy wyniosły 77 tys. zabitych i 133 tys. rannych.

Ponadto, niesławą okryły się niemieckie Einsatzgruppen (Grupy Specjalne), mordując bezbronnych wojskowych, obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku, harcerzy oraz cywilów. Do takich aktów doszło m.in. pod Ciepielowem, na Pomorzu, Wielkopolsce i Górnym Śląsku.

Przedstawiciele najwyższych polskich władz cywilnych, kościelnych, a także dowództwo wojskowe ewakuowały się do Rumunii, gdzie zostały internowane.

3 września 1939 r. Francja i Wielka Brytania wypowiedziały Niemcom wojnę, jednak nie przełożyło się to na wszczęcie realnych działań militarnych przeciwko III Rzeszy.

Po upadku II RP, jej terytorium podzielono zgodnie z wcześniejszymi niemiecko-radzieckimi ustaleniami z 28/29 września 1939 r. Linię demarkacyjną, dzielącą nasz kraj na strefę okupacji niemieckiej i sowieckiej wyznaczono wzdłuż rzek: Pisy, Narwi, Bugu i Sanu. Niemcom przypadł teren o powierzchni blisko 189 tys. km2, natomiast ZSRR 201 tys. km2. Obszar Wileńszczyzny, przejściowo okupowany przez Litwinów, wyniósł około 6,6 tys. km2, a oddane Słowacji przez Niemców część Tatr, Spiszu i Orawy liczyły nieco ponad 750 km2.

Fot. Zbombardowany przez Luftwaffe Wieluń 1 września 1939 roku, źródło: domena publiczna.