Dzień Pamięci Wspólnoty Brytyjskiej
11. listopada, w państwach Brytyjskiej Wspólnoty Narodów obchodzony jest United Kingdom & Commonwealth Service of Remembrance day – Dzień Pamięci Wspólnoty Brytyjskiej.
W tym dniu składane są tradycyjne wieńce z suszonych kwiatów na cmentarzach i pod pomnikami upamiętniającymi poległych żołnierzy brytyjskich na wszystkich frontach I i II wojny światowej. 11 listopada
o godzinie 11.oo każdy Brytyjczyk powinien na chwilę przystanąć aby oddać cześć poległym. Symbolem pamięci są również czerwone maki (ang. Poppy Day) wpinane w klapy marynarek.
W wielu krajach Europy – 11 listopada – dzień podpisania rozejmu kończącego I wojnę światową jest świętem pamięci weteranów wszystkich wojen i wszystkich frontów.
W tym roku 10 listopada o godz. 10.40 w Kwaterze Żołnierzy Brytyjskiej na Cmentarzu Rakowickim przedstawiciele attachatów wojskowych państw Brytyjskiej Wspólnoty Narodów, władze oraz mieszkańcy Krakowa i Małopolski wraz młodzieżą szkół, których patronami są lotnicy RAF, oddadzą hołd poległym żołnierzom.
Jest to miejsce wiecznego spoczynku dla 522 żołnierzy Wspólnoty Brytyjskiej: poległych lotników i zmarłych w obozach jenieckich na terenie Polski. Pochowanych jest tu również 22 lotników Polskich Sił Powietrznych służących w polskiej 1586 Eskadrze do Zadań Specjalnych RAF.
Spoczywają tu załogi:
- Liberatora VI GR-S (KG890) zestrzelonego w Nieszkowicach koło Bochni w składzie kpt. Szostak, plut. Bielicki, mjr Daniel, plut. Dubowski, sierż. Witek, plut. Rutkowski i sierż. Malczyk.
- Liberatora VI GR-R (EW275) w składzie: kpt. Pluta, sierż. Malejka, por. Jencka, plut. Wichrowski, kpr. Dudziak, plut. Marecki i plut. Florkowski. Zestrzelonego koło wsi Olszyny na północ od Gorlic.
- Halifaksa II FS-P (JP295): por. Widacki, kpt. Omylak, ppor. Dunin-Horkawicz, kpr. Ozga, plut. Balcarek, ppor. Mroczko oraz kpr. Skorczyk.
- Australijskiego „Liberatora z Zabłocia”, Nad Wisła zginęli: Australijczyk F/Lt John P. Liversidge oraz Brytyjczycy: F/Lt. William D. Wright (pilot, dowódca maszyny) i strzelec pokładowy F/Sgt. John D. Clarke ocalał jedynie kpt. Allan Hunter Hammet uratowany przez żołnierzy AK z placówki w Kocmyrzowie.
Duża część wystawy stałej w Muzeum AK prezentuje eksponaty ilustrujące losy załóg RAF wykonujących misje zrzutowe dla AK
i Powstania Warszawskiego. Został odtworzony kadłub samolotu Halifax, którym mjr. pil. Antoni Tomiczek dokonał ostatniego zrzutu dla AK 29 grudnia 1944 na zrzutowisku „Wilga” na Polankach nad Szczawą.
W gablotach prezentowane jest uzbrojenie i oporządzenie, które znajdowało się zasobnikach zrzutowych. Ekspozycję uzupełnia umundurowanie polskich lotników, oraz kombinezon sierż. pil. Ronalda Pithra uratowanego przez oddział AK Mieczysława Jańca z załogi Liberatora zestrzelonego nad Kociną. Osobna gablota poświęcona jest mjr. Stanisławowi Kolasińskiemu ps. Ulewa Cichociemnego zrzuconego w nocy z 13 na 14 marca 1943 roku. Przydzielony On został do Kedywu kręgu AK Lwów i został dowódcą I Oddziału Dyspozycyjnego.
Lotnicy alianccy na Liberatorach (ang. wyzwoliciel) nieśli żołnierzom AK wsparcie materialne ale przede wszystkim nadzieję i zapewnianie, że w walce z Niemcami nie są sami.
Krakowski Cmentarz Wojenny Wspólnoty Brytyjskiej jest największy spośród czterech cmentarzy wspólnotowych na terenie Polski.
Tekst i zdjęcia: Robert Springwald
Zobacz również:
We współpracy z wydawcą Głosu Seniora został przygotowanych cykl filmów opowiadających o losach załóg wykonujących misje zrzutowe dla Armii Krajowej: