fbpx
Urodziła się Janina Lewandowska

Urodziła się Janina Lewandowska


22 kwietnia 1908 r. urodziła się Janina Lewandowska z domu Dowbor-Muśnicka, polska pilot, podporucznik Wojska Polskiego, jedyna kobieta – ofiara zbrodni katyńskiej, pośmiertnie awansowana do stopnia porucznika.

Była córką Józefa i Agnieszki Dowbor-Muśnickich. Jej ojciec był generałem WP. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości zamieszkała z rodziną w Wielkopolsce. Ukończyła poznańskie Gimnazjum im. gen. Zamoyskiej. Następnie studiowała w Konserwatorium Muzycznym w Poznaniu. Konflikt z ojcem, który był przeciwny jej edukacji w tym zakresie, spowodował, że zatrudniła się na poczcie.

Jej pasją okazało się jednak lotnictwo. Początkowo zainteresowała się szybownictwem. Wstąpiła do Aeroklubu Poznańskiego W 1930 r. Janina Dowbor-Muśnicka wzięła udział w konkursie skoków spadochronowych w Paryżu, w którym zdobyła pierwsze miejsce. Jako pierwsza kobieta z Europy skoczyła z wysokości 5000 metrów. Kilka lat później ukończyła Wyższą Szkołę Pilotażu, a także kursy z radiotelegrafii. W 1938 roku trafiła do Centrum Wyszkolenia Łączności w Zegrzu. Podczas jednego z pokazów szybowcowych, poznała ppłk. Mieczysława Lewandowskiego, za którego wyszła za mąż 10 czerwca 1939 r.

Niedługo potem – 1 września – Polska została zaatakowana przez wojska niemieckie i słowackie. W gronie walczących żołnierzy znalazła się także Janina Lewandowska. Trzeciego dnia wojny dołączyła do Bazy Lotniczej nr 3. W okolicy Husiatynia trafiła do sowieckiej niewoli. Została umieszczona najpierw w obozie w Ostaszkowie, a następnie Kozielsku. Mjr Kazimierz Szczekowski, jeden ze współwięźniów wspominał: Jest tu w obozie lotniczka – dzielna kobieta, już czwarty miesiąc znosi razem z nami wszelkie trudy i niewygody niewoli, a trzyma się wzorowo. Jej los przesądził jednak rozkaz z 5 marca 1940 r., zgodnie z którym polscy oficerowie przebywający w sowieckich obozach mieli zostać rozstrzelani.

Janina Lewandowska znalazła się grupie osób wywiezionych z obozu w dniu 20 kwietnia. Rozstrzelana została 21 lub 22 kwietnia w Katyniu. Była jedyną kobietą zgładzoną podczas zbrodni katyńskiej. Jej zwłoki odnalezione zostały podczas pierwszej ekshumacji mogił w 1943 r. W 1945 r. przewiezione zostały do Wrocławia, gdzie poddano je badaniom. Czaszka Janiny Lewandowskiej trafiła do prof. Popielskiego, który ukrywał ją przez kilkadziesiąt lat. W 2005 r. po identyfikacji, została ona pochowana w grobowcu Dowbor-Muśnickich.