fbpx
Urodził się Stanisław Sosabowski

Urodził się Stanisław Sosabowski


8 maja 1892 roku w Stanisławowie urodził się Stanisław Sosabowski. Od 1909 r. działał w Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie”, a rok później S. Sosabowski zdał egzamin dojrzałości. W tym samym roku rozpoczął naukę w Wyższej Szkole Handlowej oraz wstąpił do Drużyny Strzeleckiej. W Stanisławowie zorganizował skauting tworząc jedną z drużyn. Niebawem jednak zrezygnował z nauki i poświęcił się karierze wojskowej otrzymując dowództwo 24. Polskiej Drużyny Strzeleckiej na terenie Stanisławowa i stopień podchorążego.

W 1913 r. S. Sosabowski rozpoczął służbę w c-k armii walcząc podczas I wojny światowej w ramach 11. Dywizji Piechoty. Walczył pod Przemyślem, Czarną Górą i Gorlicami. 15 czerwca 1915 roku doznał rany kolana w walkach nad rzeką Leśną i został wycofany z frontu. 1 listopada 1918 roku rozpoczął służbę w Wojsku Polskim i na krótko został skierowany do Lublina jako kierownik Komisji Likwidacyjnej w Lublinie.

Na początku 1919 r. otrzymał przydział do Warszawy i rozpoczął pracę w Głównym Urzędzie Likwidacyjnym wydzielonym w Ministerstwie Spraw Wojskowych. W trakcie wojny polsko-bolszewickiej nie został powołany do czynnej służby ze względu na nabyty w 1915 roku uraz kolana. W 1922 r. rozpoczął edukację w Wyższej Szkole Wojennej, gdzie został uznany jako  utalentowany wojskowy wykazujący się nadmierną gorliwością w wykonywaniu obowiązków oraz dużymi oczekiwaniami wobec siebie i podwładnych. W 1929 r. został mianowany podpułkownikiem i rozpoczął służbę jako zastępca dowódcy 3. Pułku Strzelców Podhalańskich. W 1936 r. objął dowództwo w 9. Pułku Piechoty Legionów w Zamościu, a następnie z powodów rodzinnym przeniósł się do stolicy w 1939 r. jako owódca 21. Pułku Piechoty „Dzieci Warszawy”.

We wrześniu 1939 r. walczył w ramach Armii „Modlin”, a następnie w obronie Warszawy, za co odznaczono Krzyżem Virtuti Militari V Klasy. Trafił wraz z synem do niewoli niemieckiej, jednak po ucieczce postanowił rozpocząć działalność podziemną. Na rozkaz płk. Roweckiego miał odbudować struktury konspiracyjne we Lwowie, co okazało się niemożliwe do wykonania. Dlatego S. Sosabowski wyjechał do Rumunii, a następnie przedostał się do Francji i wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Naczelny Wódz skierował go na stanowisko zastępcy dowódcy 4. Dywizji Piechoty. Po kapitulacji Francji i pospiesznej ewakuacji do Wlk. Brytanii Sosabowski z własnej inicjatywy utworzył 4. Kadrową Brygadę Strzelców. Naczelne dowództwo postanowiło utworzyć jednostkę spadochronową i z inicjatywy Sosabowskiego utworzono Samodzielną Brygadę Spadochronową, której został dowódcą we wrześniu 1941 r.

1 SBS była formowana z myślą o powstaniu powszechnym w okupowanym kraju, dowódca jednostki pokazał wszechstronne talenty w związku z czym Brytyjczycy złożyli mu propozycję objęcia dowództwa nad polsko-brytyjską jednostką spadochronową. Sosabowski jednak odmówił, przez co Anglicy pozostali niechętni wobec generała.  Po rozpoczęciu powstania warszawskiego było jasne, iż przerzut Brygady do Polski jest niemożliwy. Logistycznie operacja była praktycznie niemożliwa do przeprowadzenia, czego nie mógł zrozumieć gen. Sosabowski. Wcześniej jednak Naczelny Wódz gen. Sosnkowski oddał Brygadę pod zarząd brytyjski. W tym momencie konflikt na linii Sosabowski-Brytyjczycy przybrał nieoczekiwaną formę. Na znak protestu żołnierze Brygady, do których dołączył ich dowódca, odmówili przyjęcia posiłku w dniu 13 sierpnia na znak solidarności z walczącą Warszawą.

W dniach 18-26 września 1944 r. Brygada wzięła udział w operacji „Market Garden” – największek operacji powietrznodesantowej podczas II wojny światowej. Polacy skakali pod Driel, w rejonie Arnhem aby pomóc walczącym Brytyjczykom. 21 września rozpoczął się desant Brygady, a jej żołnierze wykazali się niezwykłym męstwem i wysiłkiem bojowym, walcząc w trudnym terenie przeciwko przeważającemu przeciwnikowi. Straty sięgały nawet 40% stanów.  Brytyjczycy nie docenili wysiłku polskiego żołnierza, wysyłając prośbę do polskiego dowództwa o dymisję Sosabowskiego. W grudniu 1944 r. generał został zwolniony ze stanowiska i z Krzyżem Walecznych odszedł z SBS, a jego żołnierze ponownie odmówili przyjęcia posiłków. Po rozwiązaniu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pozostał w Londynie, gdzie podjął się pracy w warsztacie stolarskim i tapicerskim, który założył wspólnie z kolegą. Następnie był magazynierem w fabryce urządzeń elektrycznych. Nigdy nie powrócił do Polski. Zmarł 25 września 1967 r. w Wielkiej Brytanii, a jego ciało zostało sprowadzone do Polski i pochowane na cmentarzu na warszawskich Powązkach. Dopiero po latach nastąpiła rehabilitacja generała, a Brytyjczycy przyznali się do błędów i zwrócili honor S. Sosabowskiemu.