Początek wojny polsko-bolszewickiej

13.02.1919 r. Pod Berezą Kartuską doszło do potyczki między grupą polskich żołnierzy a bolszewikami. Starcie to jest uważane za początek wojny polsko-bolszewickiej.

Gdy wojska niemieckie rozpoczęły wycofywać się z terenów na wschód od Bugu rozgorzał bezpośredni konflikt między wkraczającymi na te tereny Sowietami i Polakami. Do pierwszej potyczki doszło pod Berezą Kartuską na Polesiu. Oddział polskich żołnierzy z grupy Władysława Dąbrowskiego dokonała ataku w sile 57 żołnierzy na liczniejsze siły bolszewickie. Podczas 3 dni walk Polacy zdołali pokonać bolszewików zajmując Berezę Kartuską.

Kolejne starcia – będące początkiem wojny polsko-bolszewickiej toczyły się pod Maniewiczami na Wołyniu, a Wojsko Polskie odnosiło liczne sukcesy. W rezultacie zajęto Słonim (3 III), Pińsk (7 III), Łuck (17 III), Nowogródek (18 IV), Wilno (19-21 IV), Mińsk (8 VIII). Były to sukcesy, które dały złudzenie słabości bolszewików. Byli oni bowiem mało zainteresowani frontem na zachodzie tocząc zaciekłe walki z „białymi” w trwającej wojnie domowej.

Znaczące sukcesy „białych” oraz wsparcie dla nich ze strony państw zachodnich spowodowały, że strona polska wstrzymała ofensywę latem 1919 r. Decyzja Piłsudskiego była zrozumiała, albowiem walczący na Ukrainie gen. Denikin jak i inni białogwardyjscy przywódcy głosili hasła odbudowy Rosji w przedwojennym kształcie i jeżeli uznawali niepodległą Polskę to maksymalnie w granicach Królestwa Polskiego. Sam Denikin domagał się zwrotu terenów na wschód od Bugu. W tym czasie istniała groźba, że zostanie poparty przez wielkie mocarstwa, które 8 XII 1919 r. uznały prawo do budowania stałej administracji tylko na ziemiach na zachód od Bugu.

Wstrzymanie działań wojennych zostało wykorzystane do prowadzenia nieoficjalnych rozmów z bolszewikami w Białowieży a następnie w Mikaszewicach na Polesiu negocjując wymianę jeńców, zakładników oraz więźniów politycznych.

foto: plakat propagandowy z 1920 r., źródło: domena publiczna