We wtorek 27 sierpnia 2024 r. Muzeum Armii Krajowej rozpoczęło cykl Plenerowych Warsztatów Historycznych pt. "80. rocznica Akcji »Burza« w Małopolsce". Zainaugurował je rajd szlakiem Oddziałów "Żelbetu" w Masywie Kotonia koło Pcimia.
W warsztatach wzięli udział harcerze z 25 Związku Drużyn Ostoja im. hm. Olgi Małkowskiej ZHP z Balic-Morawicy, harcerze z 89 Drużyny Harcerskiej "Skalne Nietoperze",strzelcy Związku Strzeleckiego z Krakowskiej Drużyny Orląt im. A. Petrykiewicza oraz uczestnicy indywidualni. Wraz z opiekunami i organizatorami grupa liczyła prawie 50 osób.
Rajd rozpoczął się w centrum Tokarni, gdzie uczestnicy zostali powitani przez wójta gminy Marka Kluskę oraz sekretarza Mariana Cieślika. O historii miejscowości i jej zabytkach opowiedział dyrektor Kliszczackiego Centrum Kultury Bartłomiej Dyrcz, on też oprowadził gości po pięknie odnowionym dworze Targowskich. Historię oddziałów partyzanckich zgrupowania "Żelbet" operujących podczas wojny w okolicach Tokarni przybliżył Dariusz Dyląg z Grupy Rekonstrukcji Historycznej Armii Krajowej "Murawa".
Delegacja Muzeum Armii Krajowej z wicedyrektorem prof. Olgierdem Grottem na czele złożyła kwiaty i znicze pod tamtejszymi miejscami pamięci: popiersiem zamordowanej przez Niemców SprawiedliwejWśród Narodów ŚwiataKatarzyny Filipek, tablicą zamordowanego w Charkowie wiosną 1940 r. ostatniego dziedzica Tokarni por. Mieczysława Targowskiego oraz tablicą upamiętniającą akcję partyzantów przeciw Niemcom z 20 IX 1944 r.
Następnie spod dworu Targowskich uczestnicy wyruszyli na trasę rajdu. Przy sprzyjającej pogodzie szlak wiódł przez malowniczy krajobrazu Beskidu Makowskiego. Na poszczególnych przystankach (m.in. przy leśniczówce, w altanie Pod Goryłką, na polanie Dłużyce, na Groniu) odbyły się warsztaty, a na młodzież czekały zadania do wykonania.
Uczestnicy musieli m.in. wypełnić okupacyjną kenkartę i rozszyfrować tekst (zadania przygotowane przez Muzeum AK), a na punktach zorganizowanych przez żołnierzy 11. Małopolskiej Brygady Obrony Terytorialnej posłużyć się mapą, kompasem oraz łącznością radiową. Z kolei Dariusz Dyląg z GRH "Murawa" przygotował historyczną krzyżówkę do rozwiązania.
Pod koniec trasy we wsi Zawadka zapalono znicze pod krzyżem upamiętniającym partyzantów oddziału AK "Żelbet II" poległych w walce z Niemcami 29 listopada 1944 r. oraz pod pomnikiem ofiar pacyfikacji tej miejscowości z 4 grudnia 1944 r.
Rajd zakończył się w miejscu startu -w Tokarni. Tam,w Kliszczackim Centrum Kultury na uczestników czekał gorący posiłek, nagrody za przejście trasy i wykonanie warsztatowych zadań oraz gratulacje od organizatorów.
Jako drugi w programie Plenerowych Warsztatów Historycznych przewidziany jest rajd szlakiem obozów partyzanckich w Gorcach. Jego termin to 7 września br. Muzeum AK zaprasza do udziału.
Warsztaty zostały dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury Kultura - Interwencja. Edycja 2024.
Tekst: Paweł Stachnik
Fot.: Paweł Stachnik, Agnieszka Chrząszcz
