28 września 2024 r. w Muzeum Armii Krajowej w Krakowie odbyło się niezmiernie ciekawe spotkanie z autorem książki "Arnhem. Dług hańby" dr. Markiem Stella-Sawickim.
Spotkanie rozpoczął znany dziennikarz, reporter wojenny i pisarz Dariusz Bohatkiewicz: - Książka Marka Stella-Sawickiego jest to coś sensacyjnego, 80 lat po operacji "Market Garden" dowiadujemy się o historii, która tak naprawdę nigdy nie miała wyjść na światło dzienne. Następnie głos zabrał sam autor powyższej publikacji dr Marek Stella-Sawicki, profesor wizytujący UCL. Opowiedział o swoich 15-letnich badaniach nad operacją Arnhem z 1944 r., analizowanych w oparciu o model Combat Information Value Model (CIVM).
17 września 1944 r. rozpoczęła się operacja "Market Garden" - największa operacja powietrznodesantowa alianckich wojsk, w której brała udział 1. Samodzielna Brygada Spadochronowa pod dowództwem gen. Stanisława Sosabowskiego. Celem było zajęcie mostów na Renie i opanowanie terenów przemysłowych III Rzeszy, jednak kampania zakończyła się klęską. Odpowiedzialność za niepowodzenie niesłusznie przypisano gen. Sosabowskiemu, czyniąc go kozłem ofiarnym.
Myślą przewodnią spotkania było zdanie: "Żadne kłamstwo nie może trwać wiecznie...". Autor książki "Arnhem. Dług hańby" odsłonił nowe fakty na temat udziału polskich jednostek w tej bitwie i niesłusznych oskarżeń stawianych przez alianckie dowództwo gen. Stanisławowi Sosabowskiemu. Przedstawione rozmowy z brytyjskimi weteranami biorącymi udział w operacji "Market Garden", dokumenty, listy, do których dotarł dr Marek Stella-Sawicki jednoznacznie świadczą o tym, iż składane przez brytyjskie dowództwo raporty były skandaliczne i uderzały w reputację gen. Sosabowskiego.
Spotkanie połączone było z prezentacją filmu dokumentalnego "Arnhem 1944 - Dług niehonorowy", który został przygotowany przez dr. Marka Stella-Sawickiego i jego współpracowników. Wymownie obala on raporty najwyższych brytyjskich dowódców informujących, że polska brygada walczyła słabo, a jej dowódca przymykał na to oczy.
Prelekcja dr. Marka Stella-Sawickiego była ogromnie interesująca, jego opowieści pełne szczegółów historycznych i refleksji wzbudziły ogromne zainteresowanie słuchaczy, którzy byli zachwyceni zarówno treścią, jak i przebiegiem spotkania. Atmosfera pełna była zaangażowania, a długa kolejka, aby uzyskać dedykację w książce świadczyła tylko o głębokim zaciekawieniu tematem.
Książkę dr. Marka Stella-Sawickiego wydało wydawnictwo Zysk i S-ka.
Tekst i fot.: Agnieszka Chrząszcz
