Szare Szeregi
W przeddzień kapitulacji Warszawy, 27 września 1939 r., członkowie Rady Naczelnej ZHP podjęli decyzję o rozpoczęciu przez harcerstwo pracy konspiracyjnej. W warunkach okupacyjnych Związek dzielił się na piony: męski ("Szare Szeregi") i żeński ("Bądź Gotów", a potem "Związek Koniczyn"). Szybko nazwa Szare Szeregi zaczęła być używana do określania całego konspiracyjnego ZHP.
Kierownictwo organizacji współpracowało ściśle z Delegaturą Rządu na Kraj i Komendą KG AK, zachowując jednak pewną niezależność.
Podstawę struktury tworzyło dwadzieścia chorągwi, czyli "uli". Komenda Główna używała kryptonimu "Pasieka". Każdy "ul" dzielił się na hufce ("roje"), te na drużyny ("rodziny"), a te z kolei na zastępy ("pszczoły").
Podstawowym celem działalności konspiracyjnego ZHP było wychowanie młodego Polaka na dobrego obywatela, który po zakończeniu wojny miał włączyć się w odbudowę ojczyzny. Założenie to znalazło wyraz w koncepcji "Dziś - jutro - pojutrze", w której "dziś" oznaczało czas konspiracji, "jutro" - wybuch powstania, a "pojutrze" - pracę w wolnej Polsce.
Mimo młodego wieku harcerze wykonywali bardzo niebezpieczne zadania, wykazując się pomysłowością i odwagą. Zaangażowani byli głównie w działalność wywiadowczą, mały sabotaż ("Wawer-Palmiry") oraz akcję "N". To dzięki ich aktywności na murach miast zaczęły się pojawiać antyniemieckie hasła (np. "Hitler kaput") i "kotwice" - znak Polski Walczącej, podtrzymujące w społeczeństwie okupowanego kraju nadzieję na zwycięstwo.
Wiosną 1944 r. w Szarych Szeregach działało ok. 8,5 tys. harcerzy i 5 tys. harcerek.
opracował: Przemysław Wywiał
*********
I iść będziemy w Polskę Szarymi Szeregami
I będzie Bóg z nami i będzie naród z nami
I będziemy szli, jak hymny, wskroś wsi, wskroś miast, polami
I będziemy równać w prawo Szarymi Szeregami.
Hymn Szarych Szeregów
