Rząd RP na Uchodźstwie
9 XII 1939 powołano Radę Narodową, stanowiącą namiastkę parlamentu.
W VI 1940, wraz z klęską Francji, załamały się nadzieje Polaków na kontynuowanie wojny u boku tego sojusznika, a władze RP przeniosły się do Wielkiej Brytanii. Pierwsze posiedzenie Rady Ministrów w Londynie odbyło się 26 czerwca. Sikorski zreferował wówczas swoje spotkanie z Churchillem, który go zapewniał, że Anglia i Polska "są obecnie złączone na śmierć i życie".
Między Polską a mocarstwami zachodnimi cały czas istniała rozbieżność w sprawie stosunku do ZSRR. Szczególnie widoczne stało się to po ataku Niemiec na ZSRR 22 VI 1941. W wyniku presji ze strony Londynu gen. Sikorski podpisał 30 VII 1941 układ polsko-sowiecki, mimo braku poparcia ze strony prezydenta i części gabinetu. Układ Sikorski-Majski nie gwarantował granic sprzed IX 1939, ale zapewniał "amnestię" wszystkim więzionym obywatelom polskim i umożliwiał tworzenia Wojska Polskiego w ZSRR. Do zerwania stosunków między rządem RP a Moskwą doszło 26 IV 1941 po tym, jak Polska poprosiła Międzynarodowy Czerwony Krzyż o śledztwo ws. zbrodni w Katyniu. W II 1942 ambasador Wielkiej Brytanii w Moskwie napisał: "Z punktu widzenia strategicznych konieczności rząd sowiecki musi domagać się granic, których bronił przed Niemcami - granic z czerwca 1941 r."
4 VII 1943 w katastrofie gibraltarskiej zginął gen. Sikorski. Naczelnym Wodzem został gen. Kazimierz Sosnkowski, natomiast premierem Stanisław Mikołajczyk. Niestety, pozycja rządu RP była coraz słabsza: w czasie konferencji w Teheranie mocarstwa uzgodniły, że przyszłe granice Polski opierać się będą na linii Curzona na wschodzie oraz na Odrze na zachodzie. W I 1944 Winston Churchill przedstawił stanowisko Wielkiej Brytanii wobec konfliktu polsko-sowieckiego: "Wielka Brytania nie stanie do wojny z Rosją w obronie granic wschodnich Polski".
We IX 1944 ze stanowiska Naczelnego Wodza odwołany został Sosnkowski. Zastąpił go gen. Tadeusz Komorowski "Bór", a od II 1945 p.o. NW był gen. Władysław Anders.
24 XI 1944 doszło do dymisji Mikołajczyka, a nowy rząd sformował Tomasz Arciszewski.
Konferencja jałtańska w II 1945 potwierdziła decyzje z Teheranu, natomiast w Poczdamie (17 VII - 2 VIII 1945) zadecydowano o przebiegu północnej i zachodniej granicy państwa polskiego. 5 VII 1945 USA i Wielka Brytania uznały powołany w Warszawie Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, cofając uznanie rządowi RP na wychodźstwie.
Mimo to, rząd RP w Londynie kontynuował swoją pracę aż do roku 1990, będąc symbolem niepodległości i ciągłości legalnej władzy II RP.
opracował: Przemysław Wywiał
