We wtorek 18 marca 2025 r. w Muzeum AK gościliśmy krakowskiego historyka prof. Jana Rydla. W ramach cyklu "Polska w oczach..." badacz przedstawił tzw. Raport Gehlena - niemiecką analizę polskiego ruchu oporu.
We wtorkowe popołudnie sala spotkań w MAK wypełniła się do ostatniego miejsca. Publiczność licznie przybyła na kolejne spotkanie z rozpoczętego w tym roku popularnonaukowego cyklu pt. "Polska w oczach...". Tym razem tematem był tzw. Raport Gehlena, czyli przygotowana wiosną 1945 r. przez niemiecki wywiad wojskowa analiza polskiego ruchu oporu.
O dokumencie i jego autorze, gen. Reinhardzie Gehelenie, opowiedział barwnie prof. Jan Rydel, historyk z Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, autor polskiego przekładu Raportu i inicjator jego wydania w formie książkowej.
I tak publiczność mogła poznać sylwetkę gen. Reinharda Gehelena i jego sukcesów na polu wywiadowczym. Badacz przedstawił karierę Gehlena - najpierw oficera Reichswehry, potem dowódcy komórki wywiadowczej Fremde Heere Ost, a po wojnie założyciela i długoletniego kierownika wywiadu Republiki Federalnej Niemiec.
To właśnie z inicjatywy Gehlena na początku 1945 r. powstało opracowanie analityczne poświęcone polskiemu podziemiu - jego genezie, rozwojowi, strukturze i celom. Prof. Rydel omówił ten niezwykle ciekawy dokument, w którym nota bene znalazło się wiele zaskakujących jak na niemieckich okupantów pozytywnych stwierdzeń o Polakach i ich woli oporu.
Po wystąpieniu historyka odbyła się dyskusja z udziałem publiczności. Widzowie pytali m.in. o to, dlaczego Raport Gehlena jest tak mało znany i tak rzadko wykorzystywany przez polskich badaczy, czego ciekawego moglibyśmy się jeszcze dowiedzieć z niemieckich archiwów i jakie tematy polsko-niemieckie nadal wymagają naukowego opracowania.
Badacz poruszył także kwestie powojennej polityki Niemiec wobec polskiego ruchu oporu, martyrologii Polaków w niemieckich obozach koncentracyjnych i odszkodowań dla Polski.
Na zakończenie zaprosiliśmy publiczność na kolejne spotkania popularnonaukowe z cyklu "Polska w oczach...". W kwietniu gościć będziemy historyka z IPN dr Zbigniewa K. Wójcika, autora wydanej właśnie książki "W kleszczach totalitaryzmów. Łukasz Ciepliński (1913-1951)", a w maju dr Alicję Jarkowską z UJ, autorkę pracy "Brunatna pajęczyna. Agenci Gestapo w okupowanym Krakowie i ich powojenne losy".
Tekst i fot.: Paweł Stachnik
