W niedzielę 26 maja prof. Olgierd Grott - zastępca dyrektora Muzeum AK uczestniczył w Święcie 11. Małopolskiej Brygady Obrony Terytorialnej w Wierzbnie koło Proszowic. W miejscu, gdzie w nocy z 21 na 22 maja 1944 r. wylądowała grupa sześciu cichociemnych, w tym gen. Leopold Okulicki "Niedźwiadek", ostatni dowódca Armii Krajowej, patron 11. Brygady Wojsk Obrony Terytorialnej. Uroczystość połączona była z obchodami 6-lecia Brygady.
Na wydarzenie przybyli licznie okoliczni mieszkańcy. Dopisała też pogoda, co pozwoliło na pokaz skoków spadochronowych w wykonaniu sześciorga skoczków. Pokaz przeprowadzono dla upamiętnienia operacji lotniczej "Weller 29" sprzed osiemdziesięciu lat.
W trakcie obchodów pod obeliskiem złożono wiązanki kwiatów. Zasadzono "Drzewo Pamięci", którego sadzonkę wyhodowało Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość Obszaru Południowego w Krakowie z żołędzi drzewa zwanego Dębem Kościuszki. Głos zabrał także prof. Olgierd Grott. Po zakończeniu oficjalnej ceremonii odbyła się inscenizacja potyczki partyzantów z oddziałem niemieckim, w której uczestniczyły trzy grupy rekonstrukcyjne. Ostatnim punktem programu był piknik historyczny w Izbie Pamięci w sąsiedniej Karwinie przygotowany przez Stowarzyszenie "Bojowe Schrony Proszowice".
Gen. Leopold Okulicki "Niedźwiadek" urodził się w 1898 r. w Bratucicach koło Bochni. Wziął udział w I wojnie światowej, w trakcie której walczył m.in. w szeregach Legionów Polskich, a następnie w wojnie polsko-bolszewickiej. Podczas wojny obronnej 1939 r. bronił Warszawy.
Po upadku II RP zaangażował się w działalność konspiracyjną. Był komendantem łódzkiego okręgu Służby Zwycięstwu Polski, a następnie Związku Walki Zbrojnej. Po objęciu funkcji Komendanta Głównego ZWZ na teren okupacji sowieckiej został aresztowany w styczniu 1941 r. przez NKWD. Z sowieckiego więzienia zwolniono go na mocy układu Sikorski-Majski. Objął dowództwo 7. Dywizji Piechoty Armii Polskiej w ZSRR, którą dowodził do czerwca 1943 r. (wówczas znajdowała się w strukturach Armii Polskiej na Wschodzie). Dalszą służbę pełnił na terenie Włoch.
Do okupowanej Polski został wysłany w nocy z 21 na 22 maja 1944 r. Po upadku Powstania Warszawskiego 1 października 1944 r. objął dowodzenie Armią Krajową; formalnie mianowany dowódcą AK został 21 grudnia. 19 stycznia 1945 r. wydał rozkaz, który formalnie zakończył działalność Armii Krajowej - największej konspiracyjnej organizacji o charakterze militarnym podczas II wojny światowej.
W marcu 1945 r. razem z innymi przywódcami Polski Podziemnej został podstępnie aresztowany i przetransportowany do Moskwy. Skazany na 10 lat więzienia w "procesie szesnastu", zmarł 24 grudnia 1946 r. w więzieniu na Łubiance.
W 2023 r. ukazała się książka pod redakcją prof. Olgierda Grotta "11 Małopolska Brygada Obrony Terytorialnej. Współczesność - historia - tradycja". Szerzej o publikacji w linku: https://muzeum-ak.pl/wydawnictwo/11-malopolska-brygada-obrony-terytorialnej-wspolczesnosc-histori/18/
Tekst: Mirosław Brach
Fot.: IPN
