17 listopada 2024 r. na krakowskim Podgórzu odbyły się uroczystości upamiętniające harcerzy Szarych Szeregów z plutonu "Alicja".
Wydarzenie zainaugurowała msza w kościele św. Józefa na Rynku Podgórskim. - Dawali świadectwo patriotyzmu aż do przelanej krwi - tymi słowami w homilii opisał harcerzy ks. Adam Podbiera. Na zakończenie nabożeństwa wszyscy zgromadzeni odśpiewali "Boże, coś Polskę".
Następnie uczestnicy przeszli pod pobliski pomnik poświęcony członkom plutonu "Alicja". Obelisk został ufundowany przez kombatantów Stowarzyszenia Szarych Szeregów w 1998 r. Przed pomnikiem w obecności pocztów sztandarowych i żołnierzy WP głos zabrali m.in. zastępca dyrektora Oddziału IPN w Krakowie dr Michał Wenklar i zastępca dyrektora Muzeum Krakowa Jacek Salwiński.
Po odczytaniu Apelu Poległych i salwie honorowej delegacje złożyły pod pomnikiem kwiaty i zapaliły znicze. W wydarzeniu uczestniczyli również członkowie plutonu "Alicja" i ich rodziny, przedstawiciele wojewody małopolskiego, organizacji harcerskich oraz Muzeum AK.
Pluton "Alicja" powstał w marcu 1943 r. w oparciu o podgórski hufiec Szarych Szeregów. Miał być jednym z trzech plutonów wchodzących w skład harcerskiej kompanii "Bartek", utworzonej z inicjatywy komendanta Krakowskiej Chorągwi Szarych Szeregów w porozumieniu z Armią Krajową.
W lipcu 1943 r. pluton został przekazany do dyspozycji Kierownictwa Dywersji Okręgu Kraków AK. Pod względem wychowawczym pozostawał pod kontrolą Szarych Szeregów.
Młodzi konspiratorzy rozpoczęli walkę z niemieckim okupantem. Brali udział w zdobywaniu broni, prowadzeniu rozpoznania i wywiadu, uczestniczyli w kolportażu prasy i rozlepianiu ulotek, w akcjach sabotażowych, tj. bojkocie kin, dywersji kolejowej, a także likwidowaniu konfidentów.
W październiku 1943 r. gestapo w skutek zdrady jednego z członków plutonu dokonało pierwszych aresztowań. Z miesiąca na miesiąc Niemcy zatrzymywali kolejnych konspiratorów. Ich nazwiska pojawiały się na niemieckich "afiszach śmierci", budząc przerażenie wśród mieszkańców Podgórza. Aresztowania trwały do maja 1944 r. W ciągu zaledwie kilku miesięcy zginęło 41 młodych ludzi w wieku od 17 do 22 lat.
W Muzeum AK oglądać można wystawę planszową zatytułowaną "Harcerze Szarych Szeregów w okupowanym Krakowie". Historię krakowskiej konspiracji harcerskiej przybliżamy także w czasie zajęć warsztatowych "Młodzi konspiratorzy".
Tekst i fot.: Katarzyna Mazur
