W 50. rocznicę śmierci, urodzonego w Bratucicach koło Bochni gen. Leopolda Okulickiego ps. Niedźwiadek, staraniem Muzeum im. St. Fischera w Bochni oraz Instytutu Katyńskiego w Polsce, jak i Zarządu Miasta Bochnia, wydana została szczególna publikacja dotycząca ostatniego dowódcy Armii Krajowej w okupowanej Polsce.
Książka została opublikowana w związku z wystawą dokumentalno-fotograficzną o gen. L. Okulickim, jaka odbyła się w bocheńskim Muzeum, w przeddzień odsłonięcia w Bochni Jego pomnika w grudniu 1996 roku. Był to jednen z dwóch wówczas trwałych śladów pamięci, jaki społeczność bocheńska zaplanowała przekazać następnym pokoleniom.
Książka składająca się z 34. rozdziałów, różnych autorów będącymi: żołnierzani II RP i czasu II wojny światowej, działaczami niepodległościowymi na emigracji oraz w PRL, historykami czy regionalistami, którzy w formule, podtytułu książki - Fakty. Dokumenty. Ślady. Legenda - opracowali swoje krótkie teksty, opisujące ważne wydarzenia z życia gen. L. Okulickiego.
Leopold Okulicki urodził się 12 listopada 1898 roku w Bratucicach k. Bochni. Od 1910 roku uczęszczał do gimnajum w Bochni gdzie zaczął swoja działalność niepodległościową. W 1913 roku jako piętnastolatek został członkiem Związku Strzeleckiego. W 1915 roku uciekł ze szkoły i wstąpił do 3. Pułku Piechoty Legionów Polskich.
Żołnierz Legionów Polskich POW w II RP, oficer Wojska Polskiego, uczestnik wojny obronnej w 1939 r. Komendant Okręgu SZP-ZWZ w Łodzi. Aresztowany przez Sowietów, więzień łubianki, zwolniony z więzienia w sierpniu 1944 r. Cichociemny zrzucony do kraju 22.05.1944 r. w Sztabie KG AK i ostatni dowódca AK.
Z rąk marsz. Józefa Piłsudskiego odebrał Srebrny Krzyż Virtuti Militari. We wniosku odznaczeniowym odczytać można było: "Dnia 1 czerwca 1920 r. pod wsią Zaręby brawurowymi kontratakami kompanii 39., której był dowódcą, rozbił prawe skrzydło nieprzyjaciela i ścigając go przez dłuższy czas, zmusił do ogólnego odwrotu. Rana otrzymana w biodro uwieńczyła bohaterskie zachowania się tego dowódcy".
Generał Leopold Okulicki ps. Niedźwiadek był ostatnim dowódcą Armii Krajowej. To on wydał 19 stycznia 1945 roku, osławiony ostatni rozkaz Żołnierzom Armii Krajowej.
"Daję Wam ostatni rozkaz. Dalszą swą pracę i działalność prowadźcie w duchu odzyskania pełnej niepodległości Państwa i ochrony ludności polskiej przed zagładą. [...] W przekonaniu, że rozkaz ten spełnicie, że zostaniecie na zawsze wierni tylko Polsce oraz by Wam ułatwić dalszą pracę [...] zwalniam Was z przysięgi i rozwiązuję szeregi Armii Krajowej".
I jak pisał Stanisław Broniewski: "Wiedział jak walczyć o Polskę i jak rozumieć pojęcie honoru. Za te wartości zapłacił najwyższą cenę: swoje życie".
Książka: "Generał Leopold Okulicki "Niedźwiadek" Fakty Dokumenty Ślady Legenda" prowadzi śladami pamięci generała opisując jego życie z naciskiem na lata wojen i jego bohaterstwa. Opatrzona jest zdjęciami, dokumentami źródłowymi oraz archiwaliami dokumentującymi jego waleczne i bohaterskie zycie. Jest dostępna dla czytelników w Bibliotece Muzeum Armii Krajowej.
Sylwia Walerowska-Skorut
**********
źródła :
• Bień A.: Bóg dał Bóg wziął. Dokumenty i teksty z lat 1920-1995, Warszawa 1997.
• Kurtyka J., Pawłowicz J.: Generał Leopold Okulicki 1898-1946, Warszawa 2010.
• Generał Leopold Okulicki "Niedźwiadek". Fakty, dokumenty, ślady, legenda, red. S. M. Jankowski, Bochnia-Kraków 1996.
• Wywiady Adama Bienia, opr. A. F. Baran, Sandomierz 2000.
• 11 Małopolska Brygada Obrony Terytorialnej: współczesność - historia - tradycja; red. O. Grott, Kraków 2023
**********
W 79. rocznicę rozwiązania Armii Krajowej
(19.01.1945-19.01.2023)
Generał Leopold Okulicki "Niedźwiadek". Fakty. Dokumenty. Ślady. Legenda
Red. St. M. Jankowski
Bochnia-Kraków 1996, s. 216
