W 129. rocznicę urodzin Patrona Muzeum Armii Krajowej Generała Augusta Emila Fieldorfa "Nila" (20.03.1895-20.03.2024) Biblioteka MAK przypomina książkę autorstwa Marii Fieldorf i Leszka Zachuty pt. "Generał Fieldorf "Nil" Fakty, dokumenty, relacje", Warszawa 2006.
Autorami prezentowanej pozycji książkowej są bratanica gen. Emila Fieldorfa "Nila" wraz z mężem, którzy przez lata współpracowali z Muzeum Armii Krajowej w Krakowie, kultywując pamięć legendarnego dowódcy Kedywu, zamordowanego przez zbrodniarzy komunistycznych w 1953 r.
Maria Fieldorf była honorową członkinią Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Swoje życie zawodowe związała z Akademią Muzyczną w Krakowie, w której była starszą wykładowczynią i zajmowała się teorią muzyki. Za swoje osiągnięcia zawodowe i działalność patriotyczną została odznaczona m.in. Krzyżem Oficerskim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym medalem Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej oraz Odznaką Zasłużony Działacz Kultury i Nagrodami Ministra Kultury i Sztuki.
Autorzy, dołożyli wszelkich starań by opublikować dwutomową monografię na miarę aktualnych możliwości, dokumentującą poszczególne etapy życia i służby generała. Materiały do książki zostały zebrane w latach 1980-1988, a po ogłoszeniu w marcu 1989 roku, rehabilitacji generała uzupełnione dotąd niedostępnymi dokumentami z archiwów krajowych. Autorzy podczas kwerend, dotarli do nowych źródeł m.in. dokumentów operacyjnych Głównego Zarządu Informacji Wojska Polskiego i Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, agenturalnych donosów dotyczących rozpracowania działalności E. Fieldorfa oraz materiałów z lat 1992-2001 związanych z morderstwem sądowym Generała.
129. rocznica urodzin Generała to dogodny czas, by przypomnieć jedną z lepiej opracowanych biografii "Nila", patrona jedynego w Polsce Muzeum Armii Krajowej.
Działalność czasu okupacji Augusta Emila Fieldorfa "Nila" była świadomie przemilczana przez historiografię PRL aż do 1987 roku.
Przedtem rzadko wspominano o niej podczas dyskusji na temat działalności polskiego podziemia w okupowanej Polsce. W publikacjach poświęconych Armii Krajowej zazwyczaj znajdowało się tylko marginalne odniesienie do faktów, że "Nil" był szefem Kierownictwa Dywersji (Kedywu) Komendy Głównej AK. W kilku publikacjach sprzed 1987 r. pojawiały się małe notki biograficzne "Nila", lecz zawierają one nieścisłości wynikłe z braku niedostępnych wówczas źródeł.
Autorzy książki wyraźnie zaznaczyli w wstępie swoje dążenie do stworzenia monografii, w której mówią dokumenty, fakty i osoby z otoczenia Generała. Celowo wybrali właśnie tę formę wypowiedzi, mając przy tym świadomość, iż może to zaważyć na płynności narracji. Jednakże tym samym dali czytelnikowi możliwość dokonania własnej oceny działalności, postawy i człowieczeństwa Fieldorfa.
Książka składa się z 8 rozdziałów, które wprowadzają czytelnika w drogę życiową i działalność Generała. Wyruszamy w historyczną podróż przez I Brygadę Legionów Polskich, wojnę obronną w 1939 r., działalność w Armii Krajowej, proces szesnastu, obóz NKWD w Rembrentowie, obozy pracy na Uralu, a następnie przez pobyt w szpitalu specjalistycznym aż do powrotu do kraju i oskarżenia, śledztwa oraz wreszcie rehabilitacji. Publikację wzbogaca około 600 kolorowych i czarno-białych fotografii w tym wiele unikatowych dokumentów.
"Dzieło to przedstawia życie i czyny wybitnego bojownika o niepodległość Polski, żołnierza I Brygady Legionów, uczestnika kampanii wileńskiej i wyprawy kijowskiej w latach 1919-1920, oficera Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej we Francji, pierwszego emisariusza zrzuconego do okupowanego kraju, szefa "Kedywu" Komendy Głównej AK, zastępcy dowódcy Armii Krajowej, Naczelnego Komendanta organizacji NIE, straconego 1953 r. odznaczonego pośmiertnie Orderem Orła Białego." - czytamy na okładce.
Książka Marii Fieldorf i Leszka Zachuty podarowana Muzeum Armii Krajowej przez autorów, opatrzona cenną dedykacją jest idealną pozycją do zgłębienia biografii Augusta Emila Fieldorfa "Nila" i działań Armii Krajowej.
Jest ona dostępna dla czytelników w Bibliotece Muzeum Armii Krajowej w Krakowie, która mieści się w budynku Muzeum.
Sylwia Walerowska-Skorut
