Zapraszamy od 10 do 17 z wyjątkiem poniedziałków

Płk Kazimierz Pluta-Czachowski "Kuczaba"



Członek Polskich Drużyn Strzeleckich, Organizacji Młodzieży Niepodległościowej "Zarzewie", Polskiej Organizacji Wojskowej, Oficer Legionów Polskich, uczestnik kampanii wrześniowej, założyciel Organizacji Orła Białego, zastępca Szefa Sztabu KG Związku Walki Zbrojnej/Armii Krajowej, członek Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela.

Kazimierz Pluta-Czachowski przyszedł na świat 11 lutego 1898 r. w Kozłowie, na północ od Krakowa. W młodości był członkiem Polskich Drużyn Strzeleckich oraz "Zarzewia. W lipcu 1914 roku został wysłany na kurs instruktorski Drużyn Strzeleckich w Nowym Sączu. Podczas tego szkolenia przyjął pseudonim Czachowski, który stał się nieodzowną częścią jego nazwiska. Warto nadmienić, że uczestnikami kursu w Nowym Sączu byli m.in. późniejsi generałowie: Aleksander Łuczyński, Stanisław Burhardt-Bukacki, Wacław Scaevola-Wieczorkiewicz, Michał Żymierski, Józef Wilczyński, Włodzimierz Marian Maxymowicz oraz Stefan Rowecki.

Podczas kursu dowiedział się o wybuchu I wojny światowej. W swoich wspomnieniach Kazimierz Pluta napisał o tym czasie: "Przygnębiający widok ludności, w której rozradowaniu przebija tylko miłość do Austrii, a nie do Polski".

Dlatego Kazimierz Pluta wyjechał z Nowego Sącza, aby stawić się w Krakowie do formowanych Legionów Polskich. Te chwile z kolei zapamiętał następująco: "W Krakowie buchnął w nas już na dworcu gorączkowy ruch, na mieście podniecenie, znać tu inny nastrój niż w Sączu. Bardziej niezależny, bardziej polski. Na ulicach pełno drużyniaków, związkowców [członków Związku Strzeleckiego - przyp. autor] harcerzy i harcerek. I dalej: Więc wojna, polska wojna, nasza własna, wojna o nas, o Polskę! O Boże, czy to możliwe?! Czy to jeszcze nie sen? Śpiewam i omal nie łkam".

Walczył na froncie Kazimierz Pluta-Czachowski wpierw II a następnie I Brygadzie LP, po kryzysie przysięgowym został internowany w obozie w Szczypiornie. Po zwolnieniu był komendantem Polskiej Organizacji Wojskowej Obwodu Miechowskiego a następnie Obwodu Słomniki.

W okresie międzywojennym brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej oraz w III powstaniu śląskim. W walkach na Ukrainie został ciężko ranny. W latach trzydziestych XX w. między innymi był szefem Oddziału Wyszkolenia w Dowództwie Korpusu Ochrony Pogranicza w Warszawie. Jego działalność w KOP przełożyła się na jego późniejszą działalność w konspiracji podczas II wojny światowej.

Konspirację rozpoczął w Krakowie Organizację Orła Białego w połowie września 1939 roku. Krakowska organizacja w 1940 roku włączyła się w nurt Związku Walki Zbrojnej. Kazimierz Pluta-Czachowski używając pseudonimu "Paprzyca" został oficerem w sztabie komendy obszaru śląskiego ZWZ jako zastępca Tadeusza Komorskiego. Po serii wsyp został przeniesiony do Warszawy (tak jak gen. Komorowski). Awansowany na pułkownika został szefem Wydziału V Łączności Komendy Głównej ZWZ-AK i zastępcą szefa Sztabu KG AK (używając pseudonimu Kuczaba).

Walczył w powstaniu warszawskim. W trakcie bombardowania miasta we wrześniu 1944 roku został ciężko ranny. Do upadku powstania leczył się w szpitalu. Stolicę opuścił wraz z ludnością cywilną i został przeniesiony do obozu przejściowego w Pruszkowie. Niemcy zesłali Kazimierza Plutę na roboty przymusowe w głębi Rzeszy, jednak ze względu na stan zdrowia wrócił do okupowanej Polski. Nawiązał ponownie kontakt z KG Armii Krajowej w Częstochowie. Tam też został aresztowany przez Sowietów.

W 1945 został zesłany w głąb Związku Sowieckiego. Po powrocie do kraju ponownie został aresztowany w 1949 a następnie skazany na więzienie. Wyszedł warunkowo na wolność w 1955 roku. Rok później został zrehabilitowany i w wieku 57 lat został rencistą.

Jednak władze komunistyczne rozpoczęły przeciwko niemu sprawę ewidencyjno-obserwacyjną o kryptonimie "Emeryt". Był pod obserwacją oraz otoczony przez komunistycznych agentów i tajnych współpracowników. Niektórzy z nich byli w trakcie II wojny światowej żołnierzami Armii Krajowej, będąc w strukturach Komendy Głównej AK.

Wobec Kazimierza Pluty-Czachowskiego Służba Bezpieczeństwa stosowała również prowokacje.

Na przykład w 1960 roku Służba Bezpieczeństwa wysłała pułkownikowi anonimowy list, rzekomego podwładnego "Kuczaby", który miał za zadanie skłócić Plutę-Czachowskiego z płk. Franciszkiem Niepokólczyckim. Agenci SB pisali:

"Najbardziej jednak płk. Niepokólczycki krytykuje pana pułkownika za opracowywaną historię AK. Twierdzi on, że nie ma Pan do tego prawa, wiadomości oraz myśli politycznej". [M. Lewandowski, K. Pluta-Czachowski "Kuczaba", s. 69]

Władze PRL próbowały poróżnić kombatantów AK wielokrotnie. W tym celu, na początku lat 70 XX w. Kazimierz Pluta-Czchowski został odznaczony Złotym Krzyżem Orderu Virtuti Militari przez władze w Warszawie. Wcześniej był już odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu VM przez Rząd Emigracyjny w Londynie. SB inwigilującemu "Kuczabę" TW "Chłopickiemu" nakazała:

"Wykorzystać dogodną sytuację odznaczenia Pluty-Czachowskiego i przez dostępne środki urabiać mu opinię człowieka reżimu, co spowoduje nieufność do Pluty i zaniży ilość utrzymywanych przez niego kontaktów"

Pod koniec lat 60 XX wieku, gdy Pluta-Czachowski miał ponad 70 lat w analizie SB stwierdzono, że "Kuczaba" jest groźnym agitatorem, o "nieprzejednanym antysocjalistycznym stosunku do rządu i Partii oraz przemian społecznych w PRL".

Wiek nie przeszkodził jednak pułkownikowi Plucie-Czachowskiemu poświęcić się pracy niepodległościowej, społecznej oraz na rzecz praw człowieka. Działał w Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela, nawiązywał liczne kontakty ze środowiskiem Kościoła Katolickiego oraz innymi kombatantami w celu upamiętniania historii Armii Krajowej i Polskiego Państwa Podziemnego.

Kazimierz Pluta-Czachowski zmarł 5 sierpnia 1979 roku.

Pułkownik był wielokrotnie odznaczany. Otrzymał Złoty i Srebrny Krzyż Virtuti Militari. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Niepodległości, siedmiokrotnie Krzyż Walecznych.

Na zdjęciu: grób płk dypl. Kazimierza Pluty-Czachowskiego i jego żony na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

fot. Elżbieta Kossecka - ten plik jest fragmentem innego pliku, CC0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=143484399

Zmień ustawienia cookies