Zapraszamy od 10 do 17 z wyjątkiem poniedziałków

Szacoń Wacław


Żołnierz Narodowej Organizacji Wojskowej i Armii Krajowej, uczestnik podziemia antykomunistycznego w Polsce, czterokrotnie skazany na karę śmierci.

Urodzony 5 lutego 1926 r. w Walentynowie na Lubelszczyźnie, do Narodowej Organizacji Wojskowej wstąpił w maju 1942 r. W listopadzie tego roku znalazł się w szeregach AK.

Brał udział w akcjach przeciwko Niemcom, likwidowaniu kapusiów, zdobywaniu broni i amunicji, działaniach sabotażowych. Służył w 8. Pułku Piechoty Legionów AK. "Za bohaterskie czyny i dzielne zachowanie się w walce podziemnej z niemieckim najeźdźcą i okupantem" został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, dwukrotnie Krzyżem Walecznych oraz Krzyżem Niepodległości. W konspiracji zaprzyjaźnił się z Józefem Franczakiem, późniejszym "Lalusiem".

Wcielony do ludowego Wojska Polskiego zdezerterował i od 1945 r. należał do oddziałów podziemia niepodległościowego mjr. Hieronima Dekutowskiego "Zapory" i kpt. Zdzisława Brońskiego "Uskoka". Uczestniczył w akcjach zbrojnych: napadach na patrole MO i UB, przejmowaniu broni, wymierzaniu kar kapusiom, likwidowaniu band rabunkowych.

Aresztowany 26 kwietnia 1949, po śledztwie został w listopadzie tego roku skazany w trybie doraźnym przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Lublinie na czterokrotną karę śmierci. Wyrok zamieniono mu potem na 12 lat więzienia. Karę odbywał na Zamku Lubelskim, w Rawiczu (na kwarantannie siedział tam ze słynnym lotnikiem Stanisławem Skalskim), Wronkach i kamieniołomach w Strzelcach Opolskich. Zwolniono został w grudniu 1956 r.

Po wyjściu na wolność spotykał się konspiracyjnie z ciągle ukrywającym się Józefem Franczakiem "Lalusiem". Po przenosinach do Krakowa w latach 60. poznał płk. Józefa Herzoga, legionistę, legendę krakowskiego środowiska niepodległościowego. Razem z nim uczestniczył w odnawianiu wawelskiej krypty Józefa Piłsudskiego, brał też udział w nielegalnych pracach porządkowych na zaniedbanym wówczas Kopcu Piłsudskiego na krakowskim Sowińcu.

Jako właściciel pracowni metaloplastycznej wykonał m.in. krzyż obrony Lwowa na cmentarzu Rakowickim, płaskorzeźbę gen. Leopolda Okulickiego, tablicę pamięci 27. Pułku Piechoty na Jasnej Górze oraz elementy wystroju katedry w Olsztynie. Stale pozostawał w sferze zainteresowania Służby Bezpieczeństwa, która inwigilowała go i nasyłała konfidentów.

Po 1989 r. został odznaczony Krzyżem Oficerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Krakowski oddział Instytutu Pamięci Narodowej przyznał mu nagrodę "Świadek historii". Do końca życia był aktywny - spotykał się z młodzieżą, opowiadał o swoich przeżyciach. Pełnił funkcję honorowego prezesa Zrzeszenia WiN Obszar Południowy w Krakowie.

Paweł Stachnik


Zmień ustawienia cookies