Zapraszamy od 10 do 17 z wyjątkiem poniedziałków

Sojczyński Stanisław


Uczestnik kampanii 1939 r., komendant Służby Zwycięstwu Polski - Związku Walki Zbrojnej - Armii Krajowej w Rzejowicach, zastępca i pełniący obowiązki komendanta Obwodu Radomsko AK, szef Kierownictwa Dywersji Obwodu Radomsko AK, w akcji "Burza" dowódca I batalionu "Ryś" 27 pułku piechoty AK, dowódca Konspiracyjnego Wojska Polskiego, ofiara komunistycznego mordu sądowego.

Urodził się 30 III 1910 r. w Rzejowicach koło Radomska. Po ukończeniu Państwowego Seminarium Nauczycielskiego w Częstochowie, tam też od IX 1932 r. przez rok służąc w 27 pułku piechoty, zaliczył kurs Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty przy 7 Dywizji Piechoty.

Od 1934 do 1939 r. był nauczycielem w szkole powszechnej w Borze Zajacińskim k. Częstochowy, działając w Związku Strzeleckim i Związku Nauczycielstwa Polskiego. W 1936 r. został mianowany podporucznikiem i przeniesiony do rezerwy.

W kampanii 1939 r. zgłosił się do punktu mobilizacyjnego w Łodzi, po czym walczył w grupie "Kowel" pułkownika Leona Koca, koło Janowa Lubelskiego w końcu IX został rozbrojony przez Sowietów, lecz uniknął niewoli.

Na początku X 1939 r. powrócił do rodzinnej miejscowości i z końcem miesiąca, po zaprzysiężeniu tworzył konspiracyjne struktury Podobwodu (Rejonu) Służby Zwycięstwu Polski - Związku Walki Zbrojnej - Armii Krajowej w Rzejowicach, jako ich komendant.

Od X 1942 r. był zastępcą komendanta Obwodu Radomsko AK, a od XII do II 1943 r. pełnił obowiązki komendanta. W VII 1943 r. został awansowany na porucznika. Jako szef Kierownictwa Dywersji obwodu, na czele utworzonego oddziału partyzanckiego - po pacyfikacji Rzejowic - zdobył 8/9 VIII więzienie w Radomsku, uwalniając kilkudziesięciu Polaków i Żydów, niemal bez strat własnych. W XI 1943 r. powrócił na stanowisko zastępcy komendanta Obwodu Radomsko AK.

W akcji "Burza" dowodził I batalionem "Ryś" 27 pp AK w 7 DP AK, staczając liczne potyczki z Niemcami. W I 1944 r. awansował na kapitana.

Po wkroczeniu Armii Czerwonej pozostał w konspiracji i ukrywał się w Pile. W IV 1945 r. utworzył i dowodził podziemną organizację zbrojną, której trzon stanowili jego podkomendni z batalionu "Ryś". W VII organizacja używała kryptonimu "Manewr", potem "Walka z bezprawiem", od I 1946 r. nosiła nazwę Samodzielna Grupa Konspiracyjnego Wojska Polskiego "Lasy", a w IV została przemianowana na I Korpus KWP "Bory" i liczyła około 4 tysięcy żołnierzy. Działała w Łódzkiem, na Śląsku, na Kielecczyźnie i w Poznańskiem. KWP dysponowało oddziałami partyzanckimi, wywiadem, Służbą Ochrony Społeczeństwa jako strukturą walki bieżącej.

Został aresztowany w Częstochowie 27 VI 1946 r. W trakcie śledztwa był torturowany. 17 XII 1946 r. został skazany na karę śmierci.

Został zamordowany 19 II 1947 r. zapewne na strzelnicy na Bruzie pod Łodzią, miejsce jego pochówku nie jest znane.

Był odznaczony m.in. Orderem Virtuti Militari V klasy.

Piotr M. Boroń

Wybrana literatura:
W. Borzobohaty, Jodła, Warszawa 1988;
Konspiracyjne Wojsko Polskie [w:] Żołnierze Wykleci. Antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944 roku, Warszawa 1999;
R. Szczerkowski, Sojczyński Stanisław [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XL/1 z. 164, Warszawa 2000.


Zmień ustawienia cookies