Zapraszamy od 10 do 17 z wyjątkiem poniedziałków

Skorobohaty-Jakubowski Jan


Szef okręgu Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej, członek Związku Strzeleckiego i Związku Walki Czynnej, oficer Legionów Polskich i II Korpusu Polskiego na Wschodzie, szef sztabu 5 Dywizji Strzelców Polskich, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, dowódca 3 Brygady Korpusu Ochrony Pogranicza, uczestnik kampanii 1939 r., Tymczasowy Delegat Rządu, szef Biura Inspekcji Komendy Gł. Armii Krajowej, Komendant Rezerw Krajowych KG AK, uczestnik Powstania Warszawskiego.

Urodził się 4 VII 1878 r. w Łomży. Uczył się w gimnazjum w Płocku, gdzie zdał maturę w 1899 r. Odbył roczną służbę w armii rosyjskiej, którą zakończył jako chorąży w 1900 r. Po czym ukończył studia w Szkole Handlowej Laskusa w Warszawie w 1903 r. i pracował jako księgowy w Zarządzie Gł. Kolei Nadwiślańskiej. W 1904 wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej, od 1905 r. był instruktorem i później szefem okręgu Organizacji Bojowej PPS.

W 1908 r. zdekonspirowany zbiegł do Stryja, gdzie pracował w banku a później przewodniczył Kasie Chorych. Od 1912 r. był członkiem Związku Strzeleckiego i Związku Walki Czynnej. Ukończył w 1914 r. szkołę oficerską ZS w Stróży.

Od IX 1914 r. był dowódcą kompanii w 1 pułku piechoty Legionów Polskich, a od X - jako porucznik - w 6 pp. Od I do VII 1915 r. służył w Komendzie LP, a potem jako adiutantem Grupy LP pułkownika Z. Zielińskiego, awansując na kapitana. W IV 1916 r. został dowódcą batalionu kadrowego, a w XII 3 baonu 6 pp LP. Od V 1917 r. dowodził baonem kursu oficerskiego w Zambrowie, zaś po kryzysie przysięgowym w VII 3 baonem 3 pp II Brygady.

Z nim w II 1918 r. przeszedł przez front rosyjski i dołączył do II Korpusu Polskiego na Ukrainie. Był tam dowódcą baonu w 16 pułku strzelców, awansując na majora. 11 V 1918 r. w bitwie pod Kaniowem pełnił obowiązki dowódcy 16 ps i dostał się do niewoli, z której po kilkunastu dniach zbiegł i przedostał się do Moskwy.

Tam krótko pracował w wojskowej komisji polsko-francuskiej i w VIII wyjechał do Kazania i Samary, gdzie został dowódcą 1 pułku strzelców polskich im. T. Kościuszki. Po dyslokacji 1 psp do Ufy i Nowonikołajewska (Nowosybirsk), w II 1919 r. ukończył kurs w Akademii Wojskowej w Tomsku i został szefem sztabu 5 Dywizji Strzelców Polskich, awansował na podpułkownika. We IX dowodził grupą operacyjną walczącą z bolszewikami o utrzymanie kolei transsyberyjskiej i w X 1919 r. został ranny. Po kapitulacji 5 DSP w I 1920 r. uniknął niewoli bolszewickiej i przedostał się do Mandżurii, gdzie od III w Charbinie (Harbin), jako szef sztabu odtwarzał 5 DSP. Wraz z oddziałami w V wypłynął z portu w Dairen (Dalian) i w VII 1920 r. dotarł do Gdańska.

W wojnie polsko-bolszewickiej, jako zastępca dowódcy Syberyjskiej Brygady Piechoty w VIII 1920 r. walczył w bitwie nad Wkrą i na Mazowszu Północnym.

Od I 1921 r. dowodził piechotą dywizyjną Syberyjskiej Dywizji Piechoty w Kobryniu, a od IX był dowódcą 43 pułku strzelców kresowych w Dubnie. W 1922 r. awansował na pułkownika i odbył kurs dowódców pułków w Doświadczalnym Centrum Wyszkolenia w Rembertowie. Od XII 1922 do VI 1926 r. był dowódcą piechoty dyw. 13 DP w Równem, a potem dowodził 3 Brygadą Korpusu Ochrony Pogranicza w Wilejce. 31 VII 1928 r. został przeniesiony w stan spoczynku.

Zamieszkał jako osadnik wojskowy w Izbicy w Lubelskiem, gdzie był też kierownikiem w Państwowej Wytwórni Klinkieru do 1935 r. Po czym przeprowadził się do Warszawy, od 1937 r. był prezesem Związku Sybiraków, a rok później szefem wydziału w Komendzie Naczelnej Związku Legionistów Polskich i wiceprezesem Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny.

W kampanii 1939 r. był dowódcą baonu oficerskiego Grupy "Dubno", 19 IX udało mu się wyjść z sowieckiego okrążenia pod Doliną Kałuską i następnego dnia przejść na Węgry.

Został internowany, lecz w II 1940 r. zbiegł i przez Jugosławię i Włochy dotarł do Paryża. 26 V 1940 r. został wysłany do Polski jako Tymczasowy Delegat Rządu do szczególnych zleceń. Po drodze uczestniczył w konferencji w Belgradzie od 29 V do 2 V, po czym przez Węgry i Słowację w połowie VI przybył do Warszawy.

3 VII 1940 r. Polityczny Komitet Porozumiewawczy powołał tzw. Zbiorową Delegaturę Rządu z nim na czele. Po jej samorozwiązaniu 13 IX przejął wszystkie jej obowiązki i struktury, które 14 XII 1940 r. przekazał nowo powołanemu Delegatowi Rządu na Generalne Gubernatorstwo i został jego zastępcą. Od II 1941 r. był łącznikiem między Delegaturą a Komendantem Gł. Związku Walki Zbrojnej. W 1941 r. został inspektorem KG ZWZ, a od II do XI 1942 r. był szefem Biura Inspekcji KG Armii Krajowej, po czym Komendantem Rezerw Krajowych KG AK.

W Powstaniu służył w sztabie jego dowództwa, 4 IX został ranny, a 1 X 1944 r. mianowano go generałem brygady.

Kilka dni później wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną i kontynuował służbę w podziemiu. Od 6 do 19 I 1945 r. ponownie szefował Biuru Inspekcji KG AK.

Po wojnie mieszkał kolejno w Krakowie, Łodzi, Sulejówku i Białymstoku.

Zmarł 12 XI 1955 r w Białymstoku, spoczął w kwaterze Sybiraków na Powązkach.

Był odznaczony m.in.: Orderem Virtuti Militari V klasy, Krzyżem Niepodległości z Mieczami, Orderem Polonia Restituta IV klasy, czterokrotnie Krzyżem Walecznych; pośmiertnie Orderem Orła Białego (1995).

Piotr M. Boroń

Wybrana literatura:
A.K. Kunert, Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1944, t. 1, Warszawa 1987;
M. Ney-Krwawicz, Komenda Główna Armii Krajowej 1939-1945, Warszawa 1990;
A.K. Kunert, Skorobohaty-Jakubowski Jan [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXXVIII/2 z. 157, Warszawa 1998;
W. Grabowski, Polska tajna administracja cywilna 1940-1945, Warszawa 2003;
A. Chmielarz, G. Jasiński, Armia Krajowa 1939-1945, Warszawa 2011.


Zmień ustawienia cookies