Zapraszamy od 10 do 17 z wyjątkiem poniedziałków

Rudkowski Roman


Żołnierz Legionów Polskich, żołnierz II Korpusu Polskiego na Wschodzie i 4 Dywizji Strzelców Polskich gen. L. Żeligowskiego, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, wieloletni oficer i dowódca lotniczy, absolwent Wyższej Szkoły Lotniczej, dowódca 301 dywizjonu Ziemi Pomorskiej, oficer Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza, dwukrotny cichociemny, Szef Wydziału Lotnictwa Komendy Gł. Armii Krajowej, więzień komunizmu, działacz poakowskiego podziemia, uciekinier na Zachód.

Urodził się 12 V 1898 r. w Przemyślu. Ukończył gimnazjum w Stryju.

W VIII 1914 r. zaciągnął się do oddziałów strzeleckich i otrzymał przydział do formowanego 3 pułku piechoty Legionów Polskich. Od IX służył w konnym oddziale zwiadowczo-dywersyjnym na tyłach wroga. W XII 1914 r. dostał się do rosyjskiej niewoli i został osadzony w obozie pod Moskwą. W XII 1915 r. skierowano go na roboty na Krym, skąd uciekł w II 1916 r. i działał w polskich ośrodkach wywiadowczych m.in. w Moskwie i Taszkiencie, a od IV 1917 r. w biurze werbunkowym w Kijowie.

W II 1918 r. wstąpił do II Korpusu Polskiego i 11 V walczył w bitwie pod Kaniowem. Po uniknięciu niemieckiej niewoli działał w polskim wywiadzie i ewakuował Polaków do Murmańska w celu transportu do Francji. W VI został aresztowany przez bolszewików i przewieziony do Piotrogrodu (Petersburga), skąd natychmiast uciekł do Moskwy, gdzie ponownie go zatrzymali, lecz stąd też zbiegł w VIII i przedostał się na Kubań do 4 Dywizji Strzelców Polskich gen. L. Żeligowskiego. Służył w jej zwiadzie konnym w Odessie, gdzie w XII 1918 r. dostał się do ukraińskiej niewoli, z której po kilkunastu dniach zbiegł.

Przedostał się do Chełma, gdzie ostatnich dniach 1918 r. wstąpił do 2 pp Leg. Wziął udział w wyzwoleniu Wilna w IV 1919 r. i awansował na podporucznika, a po roku na porucznika. Walcząc w wojnie polsko-bolszewickiej został ciężko ranny w VII 1920 r. dowodząc kompanią karabinów maszynowych 2 pp, do którego powrócił w XII 1920 r. Od II 1921 r. był adiutantem dowódcy 2 Dywizji Piechoty Leg., a od VI 4 Brygady P. Leg. Od XI 1921 do I 1924 r. służył w 6 pułku strzelców podhalańskich w Stryju (zapewne wtedy, zdał maturę w stryjskim gimnazjum) i awansował na kapitana.

Następnie po ukończeniu Szkoły Pilotów w Bydgoszczy i Wyższej Szkoły Pilotów w Grudziądzu, od X 1924 do V1927 r. dowodził eskadrami w pułkach lotniczych: 3 (Poznań-Ławica), 6 (Lwów-Skniłów) i 1 (Warszawa). Potem przez rok dowodził kompanią w 82 pp w Brześciu.

Od VI 1928 do IV 1930 r. służył w 11 a po przemianowaniu 5 p.lot. w Lidzie, poczym dowodził eskadrą w 4 p.lot. w Toruniu i od III 1931 r. w 5 p.lot. Od II 1934 r. był dowódcą dywizjonu w 5 p.lot., a od IV 1936 r. eskadrą w 4 p.lot.

Dowodząc dywizjonem w 3 p.lot. w XI 1937 r. ukończył Wyższą Szkołę Lotniczą. W VI 1938 r. został dowódcą II dywizjonu towarzyszącego w Bydgoszczy złożonego z wydzielonych z 4 p.lot. 46 i 49 eskadry i w 1939 r. awansował na podpułkownika.

W Kampanii 1939 r. dowodził swym dywizjonem, a po jego rozformowaniu przez Rumunię dotarł w X do Francji, gdzie brał udział w organizacji Polskich Sił Powietrznych. W XII 1939 r. został przeniesiony do Anglii.

Od VII 1940 do VII 1941 r. dowodził 301 dywizjonem Ziemi Pomorskiej. Po czym służy w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza i był jego oficerem łącznikowym przy 138 dywizjonie specjalnym. W XI 1942 wziął udział w locie do Polski i zrzuceniu 3 cichociemnych.

Po kursie szkoleniowym został zrzucony do Polski 25/26 I 1943 r. w rejonie Białobrzegów pod Radomiem. Od II był szefem Wydziału Lotnictwa w Oddziale III Komendy Gł. Armii Krajowej i awansował na pułkownika.

29/30 V 1944 r. w akcji "Most II" odleciał do Anglii, celem zreferowania potrzeb lotniczego wsparcia dla przygotowań do powstania i powrócił do Oddziału VI Sztabu NW.

Jako cichociemny powrócił do Kraju 16/17 X 1944 r. w rejonie Janowa pod Częstochową. 22 X ponownie objął Wydział Lotnictwa KG AK.

W III został aresztowany w Łodzi i w VII 1945 r. przewieziony do więzienia w Mokotowie. Złożył tam memoriał o konieczności reorganizacji Sił Powietrznych "ludowego" WP i mimo zarzutów został zwolniony w 1946 r.

Nie zaprzestał działalności konspiracyjnej. Osaczony listami gończymi dopiero w 1949 r., przez Szczecin i Szwecję przedostał się do Londynu.

Zmarł 14 III 1954 r. w Londynie i został tam pochowany.

Był odznaczony m.in.: Orderem Virtuti Militari IV i V klasy, Krzyżem Niepodległości, czterokrotnie Krzyżem Walecznych.

Piotr M. Boroń

Wybrana literatura:
J. Tucholski, Cichociemni, Warszawa 1985;
A. K. Kunert, Rudkowski Roman [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXXII/4 z. 135, Wrocław 1991;
A. K. Kunert, Rudkowski Roman [w:] Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1944, t. 3, Warszawa 1991.


Zmień ustawienia cookies