Zapraszamy od 10 do 17 z wyjątkiem poniedziałków

Ratajski Cyryl


Członek Rady Polskiego Towarzystwa Demokratycznego, prezes Polskiego Towarzystwa Turystycznego "Beskid", dyrektor "Dr Roman May - fabryka chemiczna" S.A., współzałożyciel Towarzystwa Krajoznawczego, członek Ligi Narodowej, zastępca komisarza Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu, wieloletni prezydent Poznania, minister spraw wewnętrznych, Front Mores, prezes Stronnictwa Pracy w Poznaniu, Delegat Rządu RP na Generalne Gubernatorstwo.

Urodził się 3 III 1875 r. w Zalesiu Wielkim koło Gostynina. Uczył się w Gimnazjum Św. Marii Magdaleny w Poznaniu i tam zdał maturę w 1896 r. Był aktywny w Towarzystwie im. T. Zana. W latach 1896-1900 odbył studia prawnicze na uniwersytecie w Berlinie.

Praktykę sądową odbywał w Torgau, Naumburgu i Berlinie, w 1905 r. zdał egzamin sędziowski, po czym został wpisany na listę adwokacką i otworzył kancelarię w Raciborzu w 1906 r. Jako działacz polski na Śląsku w 1909 r. został członkiem Rady Gł. Polskiego Towarzystwa Demokratycznego, a w 1910 r. prezesem Polskiego Towarzystwa Turystycznego "Beskid".

W 1911 r. przeniósł się do Poznania gdzie został współwłaścicielem, a później dyrektorem Spółki Akcyjnej "Dr Roman May - fabryka chemiczna". Od 1913 r. był współzałożycielem i członkiem władz Towarzystwa Krajoznawczego.

Około 1916 r. wstąpił do Ligi Narodowej.

W czasie Powstania Wielkopolskiego był aktywny w Komisariacie Naczelnej Rady Ludowej, w I 1919 r. jego delegatem do Paryża, celem zreferowania sytuacji w byłym zaborze pruskim Komitetowi Narodowemu Polskiemu, a od VII zastępcą komisarza i kierował Wydziałem Politycznym NRL. Był orędownikiem założenia uniwersytetu w Poznaniu i wspierał go finansowo od jego zarania.

27 IV 1922 r. został prezydentem Poznania, wybrany głosami radnych narodowej demokracji.

Od 17 XI 1924 do 15 VI 1925 r. był ministrem spraw wewnętrznych w rządzie Wł. Grabskiego. Po czym powrócił na urząd prezydenta Poznania, który sprawował (z 2-miesięczną przerwą) do 1 X 1934 r. Wielce zasłużył się w dziedzinie wszechstronnego rozwoju miasta, a zwłaszcza infrastruktury komunalnej Poznania.

Od 1934 do 1939 r. był czołowym i aktywnym działaczem opozycji antysanacyjnej, związanym z Front Mores. W 1937 r. wstąpił do Stronnictwa Pracy, a od 1938 r. był prezesem SP w województwie poznański.

W czasie kampanii 1939 r. - gdy władze samorządowe i rządowe wykonały polecenie ewakuacji - 5 IX przejął prezydenturę Poznania, a 7 IX obowiązki wojewody, niemniej już 12 IX został zmuszony przekazać władzę Niemcom. 14 IX przeniósł się do Puszczykowa.

W IV 1940 r. został aresztowany i osadzony w poznańskim VII Forcie, po czym w V wysiedlony do Generalnego Gubernatorstwa, osiadł w Krukowie pod Sandomierzem, a jesienią przeprowadził się do Warszawy, gdzie pracował w zarządzie miejskim pod fałszywym nazwiskiem.

3 XII został mianowany, a 14 XII 1940 objął urząd Delegata Rządu RP na Generalne Gubernatorstwo. Prowadził systematyczną pracę organizacyjną centralnej i terenowej podziemnej administracji cywilnej. W IV 1942 r. mianował Stefana Korbońskiego szefem Kierownictwa Walki Cywilnej. Wiosną 1942 r. ciężko zachorował, a od 13 VII do 6 VIII zastępował go Jan Piekałkiewicz, któremu po przyjęciu jego dymisji, przekazał urząd Delegata Rządu na Kraj 17 IX 1942 r.

Zmarł 19 X 1942 r. w Warszawie. Pierwotnie pochowany jako Celestyn Radwański na Powązkach, w X 1963 r. ekshumowany i pogrzebany na cmentarzu zasłużonych na Wzgórzu Św. Wojciecha w Poznaniu.

Był odznaczony m.in.: Orderem Polonia Restituta I klasy, Orderem Virtuti Militari V klasy.

Piotr M. Boroń

Wybrana literatura:
M. Olszewski, Ratajski Cyryl [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXX/4 z. 127, Wrocław 1987;
A. K. Kunert, Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1944, t. 2, Warszawa 1987;
W. Grabowski, Polska tajna administracja cywilna 1940-1945, Warszawa 2003; W. Roszkowski, Rataj Maciej [w:] Słownik biograficzny Europy Środkowo-Wschodniej XX wieku, Warszawa 2004.


Zmień ustawienia cookies