Robotnik, społecznik, działacz narodowy, samorządowiec, poseł na sejm, uczestnik konspiracji w okresie II wojny światowej, więzień okresu stalinowskiego zamordowany w więzieniu we Wronkach w 1952 r.

Pseudonim konspiracyjny: Adamski, Antoni, Dyrektor.

Urodził się 15 maja 1890 w Wolenicach w powiecie krotoszyńskim. Po ukończeniu czteroklasowej szkoły ludowej podjął pracę w rolnictwie. Odbył służbę wojskową.

W 1914 r. wyemigrował do pracy w kopalniach Zagłębia Rury. Wstąpił tam do Towarzystwa Robotników Katolickich Św. Alojzego, rozpoczynając swoja działalność społeczna i polityczną. Był sekretarzem okręgowym, a następnie prezesem Towarzystwa Wyborczego na powiat Dortmund i Hamm. Włączył się w działalność Związku Górników Zjednoczenia Zawodowego Polskiego (ZZP), a od 1917 r. do Narodowego Stronnictwa Robotniczego (NSR), stając się jego aktywnym działaczem, i zasiadając we władzach.

W 1920 r. powrócił do Polski i zamieszkał w Toruniu. Od 1923 kierował Drukarnią Robotniczą. Byłrównież redaktorem naczelnym i wydawcą "Głosu Robotnika" oraz "Obrony Ludu". W latach 1925-1935 i 1937-1939 pełnił obowiązki prezesa Towarzystwa Śpiewaczego "Moniuszko" oraz wiceprezesa Pomorskiego Związku Muzycznego.

W latach 1924-1926 był także wiceprzewodniczącym, a potem do 1926 r. przewodniczącym Rady Miejskiej w Toruniu. Od listopada 1929 r. był posłemdo Sejmu RP.

W październiku 1937 r. wstąpił do Stronnictwa Pracy (SP), stając się jego aktywnym działaczem.

W konspiracji od października 1939 r. pełnił funkcje zastępcy szefa Wydziału Administracji Cywilnej organizacji "Grunwald" (utworzonej na bazie sieci wywiadowczo-dywersyjnej zorganizowanej pod tą samą nazwą kilka miesięcy przed wybuchem wojny).

Od lipca (?) 1941 r. do lipca 1944 r. był Okręgowym Delegatem Rządu RP na Pomorze z siedzibą w Warszawie.
Po upadku Powstania Warszawskiego trafił do obozu przejściowego w Pruszkowie (Dulag-121), skąd został wywieziony na roboty do Niemiec (Leneburg), gdzie przebywał do marca 1945 r.

Po powrocie do Polski w 1945 r. został wybrany wiceprezesem Stronnictwa Pracy i w grudniu wszedł w skład Krajowej Rady Narodowej, w której zasiadał do września 1946 r. W lipcu 1946 r. wraz z grupą Karola Popiela wystąpił z SP, a we wrześniu tego roku zrezygnował z mandatu posła.

Aresztowany 31.08.1948 r. przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego na polecenie pułkownik Luny Bristigerowej, a po trzech latach aresztu śledczego, wyrokiem Rejonowego Sądu Wojskowego w Warszawie z dnia 06.04.1951 r., skazany na 15 lat więzienia za "prowadzenie nielegalnej działalności w latach 1945-1948" a także "za współpracę z Gestapo w czasie okupacji".

Postanowieniem Sądu Najwyższego z 20.03.1958 r. uniewinniony od zarzutu współpracy z Gestapo, zaś postępowanie dotyczące pozostałych zarzutów umorzono.

Zmarł w trakcie odbywania kary w więzieniu we Wronkach w dniu 31 sierpnia 1952 r. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Odznaczony pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Upamiętniony Tablicą Przywódców Polskiego Państwa Podziemnego, odsłoniętą 24 IX 2000 r. w Bazylice pw. św. Wincentego a Paulo w Bydgoszczy.

Robert Springwald

Literatura:
Kazimierz Przybyszewski, Ludzie Torunia odrodzonej Rzeczypospolitej (1920-1939), Wydawnictwo UMK, Toruń 2001, s. 19-25
Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1945 T.2. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 27-28.
M. Smogorzewska, Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939. Słownik biograficzny, t. I: A - D, Warszawa 1998, s. 46-48.

Opis nagrania:
Proces członków tzw. popielowskiego odłamu Stronnictwa Pracy (SP) - fragmenty. I dzień procesu. Komentarz sprawozdawcy radiowego. Zeznania oskarżonych: Cecylii Weker, Jana Hoppe i Antoniego Antczaka.
- NAC Sygnatura: 33-T-831.