Pochowano szczątki Jana Sałapatka „Orła”. Jego szczątki odnaleziono we wrześniu 2021 roku

5 maja 2023 r. w Jachówce (gm. Budzów, pow. suski) przedstawiciele Muzeum Armii Krajowej wzięli udział w uroczystościach pogrzebowych żołnierza powojennej antykomunistycznej partyzantki niepodległościowej Jana Sałapatka „Orła”, który zginął w styczniu 1955 r. w zasadzce UB. Jego szczątki zostały odnalezione we wrześniu 2021 r. podczas prac ekshumacyjnych prowadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Dwa miesiące temu, 8 marca 2023 r. w Warszawie odbyła się uroczystość wręczenia noty identyfikacyjnej rodzinie Sałapatka.

Przed mszą świętą w kościele pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, bohater został pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski oraz mianowany na stopień podporucznika.

W uroczystościach organizowanych przez IPN oraz Wojewodę Małopolski udział wzięli m.in.: wojewoda małopolski Łukasz Kmita, zastępca prezesa IPN dr hab. Krzysztof Szwagrzyk, kierujący pionem poszukiwań i identyfikacji, dyrektor oddziału IPN w Krakowie dr hab. Filip Musiał, szef Zespołu Działalności Bieżącej Sił Zbrojnych Biura Bezpieczeństwa Narodowego płk Konrad Kłos oraz szef gabinetu politycznego ministra obrony narodowej Łukasz Kudlicki. Asystę wojskową zapewnił 5. Batalion Dowodzenia z Krakowa. Stosowne listy przesłali Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki, szef MON Mariusz Błaszczak oraz przewodniczący Sejmiku Województwa Małopolskiego Jan Tadeusz Duda.

Uroczystości zakończyły się na pobliskim cmentarzu parafialnym, gdzie przed pochowaniem doczesnych szczątków „Orła” odbyła się uroczysta ceremonia złożenia okrywającej trumnę flagi państwowej, którą wraz z wojskową rogatywką wręczono Elżbiecie Głuc, siostrzenicy Jana Sałapatka. Kompania Wojska Polskiego oddała salwę honorową, a kapela „Skalni” zagrała tradycyjną góralską muzykę.

Muzeum Armii Krajowej reprezentowali podczas uroczystości Marek Bik oraz Arkadiusz Bąk z działu historycznego.

——–

Jan Sałapatek urodził się 2 maja 1923 roku w Jachówce w powiecie wadowickim. Od 1943 r. był zaangażowany w działalność konspiracyjną w oddziale partyzanckim „Huta-Podgórze” Armii Krajowej, następnie wiosną 1944 r. miał przejść do Batalionów Chłopskich. W październiku 1945 r. ujawnił się, jednak zagrożony aresztowaniem wiosną 1946 r. wszedł w skład oddziału partyzanckiego Grupa Operacyjna AK „Błyskawica”. Następnie od sierpnia 1946 r. był członkiem Grupy Operacyjnej AK „Wolność”. Uczestniczył w akcjach wymierzonych w funkcjonariuszy UB oraz atakach na posterunki MO. Na początku 1947 r. ponownie ujawnił się, powrócił jednak do konspiracji, tworząc Grupę Operacyjną AK „Zorza”. Prowadził działalność zbrojną aż do stycznia 1955 r. Wykonał około 100 akcji wymierzonych w funkcjonariuszy i współpracowników komunistów, za życia obrastając legendą „beskidzkiego Janosika”. Został ujęty w wyniku starannie przygotowanej zasadzki UB. Ciężko rannego przewieziono do Krakowa, gdzie zmarł 29 stycznia 1955 r.

Szerzej o działalności Jana Sałapatka „Orła” oraz o konspiracji niepodległościowej w okolicach Makowskiej Góry można przeczytać w II tomie publikacji „Śladami Armii Krajowej w Małopolsce. Przewodnik historyczno-krajoznawczy” wydanej przez Muzeum AK i dostępnej w naszym muzealnym sklepie internetowym.