W wtorek 17 września 2024 r. odbyły się czwarte Plenerowe Warsztaty Historyczne pt. "80. rocznica Akcji >>Burza<< w Małopolsce" zorganizowane przez Muzeum AK. Tym razem ich miejscem był masyw góry Liwocz na Pogórzu Ciężkowickim.
Motyw przewodni warsztatów stanowiły działania I Batalionu 5. Pułku Strzelców Podhalańskich AK dowodzonego przez por. Edwarda Przybyłowicza "Bema" w okresie Akcji "Burza" latem 1944 r. Ich uczestnikami było natomiast 30 uczniów z klasy siódmej i ósmej Publicznej Szkoły Podstawowej w Czermnej, którym towarzyszyli nauczyciele oraz dyrektor szkoły Jolanta Górka.
Wydarzenie rozpoczęło się w centrum wsi Czermna (w powiecie tarnowskim), pod tamtejszymi kościołami: pw. Matki Bożej Pocieszenia i pw. św. Marcina. Uczestników rajdu powitali przedstawiciele miejscowych władz samorządowych: wójt gminy Szerzyny Grzegorz Gotfryd, radna powiatu tarnowskiego Anita Serafin oraz sołtys Czermnej Agnieszka Rąpała-Pawluś.
Za obecność podziękował wszystkim Arkadiusz Bąk z Muzeum Armii Krajowej, który w krótkim wystąpieniu przedstawił plan warsztatów, rys historyczny aktywności partyzanckiej 1. Pułku Strzelców Podhalańskich AK na tym terenie oraz okoliczności aresztowań mieszkańców Czermnej przeprowadzonych przez Niemców 8 i 9 września 1944 r.
Spod kościoła uczestnicy przeszli pod pobliski pomnik ku czci poległych żołnierzy 1. PSP i ofiar pacyfikacji Czermnej, pod którym złożono kwiaty i znicze. Ofiarę poległych przypomniał kustosz miejscowego sanktuarium ks. Stanisław Madeja. Z kolei Michał Mitoraj ze Stowarzyszenia Historyczno-Patriotycznego "Pro Patria" z Szerzyn opowiedział młodzieży o dziejach wsi i zabytkowego drewnianego kościółka św. Marcina.
Następnie uczestnicy ruszyli szlakiem na nieodległy, choć leżących już w granicach województwa podkarpackiego szczyt Liwocz (562 m n.p.m.). Po drodze młodzież słuchała pogadanek historycznych o wydarzeniach z czasu wojny, wykonywała także zadania przygotowane przez pracowników Muzeum AK. Uczniowie musieli odczytać zaszyfrowany tekst i w odpowiedni sposób wypełnić okupacyjną kenkartę.
Umiejętność rzutu granatem do celu sprawdzał Jarosław Jop ze Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej im. 16. Pułku Piechoty z Tarnowa. Żołnierze Jednostki Wojskowej NIL z Krakowa przeprowadzili szkolenie z posługiwania się kompasem i mapą w terenie oraz z zasad udzielania pierwszej pomocy.
Rajd zakończył się na szczycie góry Liwocz, gdzie na uczestników czekał gorący posiłek przygotowany przez Koło Gospodyń Wiejskich z Czermnej i wspaniały widok na okolicę z wieży widokowej. Złożono znicze pod tablicą na budynku tamtejszego sanktuarium. Tablica upamiętnia żołnierzy I Batalionu 5. Pułku Strzelców Podhalańskich AK uczestniczących w Akcji "Burza". Młodzież otrzymała także upominki i gratulacje za ukończenie rajdu.
Kolejne Plenerowe Warsztaty Historyczne odbędą się 23 września na stokach Mogielnicy w Beskidzie Wyspowym (powiat limanowski).
Projekt dofinansowany został ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury Kultura - Interwencje. Edycja 2024.
Tekst: Paweł Stachnik
Fot.: Paweł Stachnik, Arkadiusz Bąk
