Relacja z promocji książki „Na ścieżkach Fantoma”
Podążając za cieniem „Fantoma”, Zbigniewem Rysiem – kurierem Armii Krajowej czasu wojny, grupa 60 młodych śmiałków ze szkoły im. bł. ks. Józefa Stanka z Łapsz Niżnych oraz z Zespołu Placówek Oświatowych z Niedzicy, w towarzystwie swoich opiekunów, wyruszyła tropem kurierskiego szlaku.
W poniedziałek 17 czerwca, o godzinie 9:30, w holu głównym szkoły w Łapszach Niżnych, odbyło się słuchowisko muzyczne pod tytułem „Trasa wiodła przez Spisz”, w wykonaniu Sebastiana Rysia, wnuka Zbigniewa. Celem spotkania była promocja książki „ Na ścieżkach Fantoma” oraz przybliżenie uczniom szlaku kuriera Zbyszka. Książka to rozmowa syna Jacka z jego ojcem Zbyszkiem, który zabiera go na swoje dawne, kurierskie szlaki silnie związane z Łapszami Niżnymi. To właśnie przez Łapsze Niżne wiodły trasy Polskiej Siatki Łączności na trasie Warszawa-Budapeszt.
W samych Łapszach Niżnych punkt kontaktowy znajdował się u Dominika Stanka. Drugim takim miejscem była willa „Wichrówka” rodziny Pajorów, położona na wzgórzu w nieodległym Dursztynie.
Zaprezentowane słuchowisko miało formę radiowej opowieści – czytano fragmenty książki oraz puszczano archiwalne nagrania jej bohaterów wraz z muzyczną ilustracją w tle.
Po słuchowisku Julian Kowalczyk – regionalista i były dyrektor szkoły podstawowej w Łapszach Niżnych przedstawił kilka słów kontekstu historycznego o czasie wojennym na Spiszu.
Po spotkaniu w szkole młodzież udała się na wyprawę śladem kurierskiego szlaku.
Niczym kurier wojenny w czasie ustawicznego zagrożenia, bez mapy mimo zachmurzonego nieba i lekkiej mżawki podróżując przy złej pogodzie wyruszyliśmy na szlak. W tych słowach można krótko zrelacjonować istotę wyprawy.
[… ] „kurier był zdany tylko na siebie, wiodła go intuicja” […]. – jak mówi jedna z uczestniczek wyprawy.
Nagrodą za trud wyprawy były zniewalające Tatrzańskie widoki: szczyty akurat były nieco przykryte chmurami, lecz od czego jest wyobraźnia i dobra opowieść naszego przewodnika, Elżbiety Łukuś – nauczycielki historii ze szkoły w Łapszach.
Odwiedziny w „Wichrówce” rekompensowały wszystkie niedogodności.
Po serdecznej wizycie, gdzie na styl kurierski mogliśmy się posilić i nieco odpocząć, ruszyliśmy w drogę powrotną do Łapsz Niżnych, zabierając ze sobą pamięć widoków.
W czasie wojny w wyniku zmiany granic teren Łapsz Niżnych i Dursztyna, w granicach którego leży „Wichrówka” znajdował się na terytorium Słowacji. Dzięki temu, że jej właściciele Nina Małasińska i Zbyszek Pajor otrzymali słowackie obywatelstwo oraz dzięki ich znajomościom uratowano niejedno polskie życie.
Obecnie teren na których leży Wichrówka należy do zgromadzenia Instytutu Niepokalanej Matki Kościoła, a znajdująca się w niej Pustelnia przyciąga tych, którzy z dala od telefonu i komputera chcą spędzić czas obcując z przyrodą.
Dodatkowym atutem „Wichrówki” jest możliwość podziwiania architektury wnętrza, gdyż w dużej mierze jest ona zachowana w stanie oryginalnym.
Całości wydarzenia patronowało Muzeum Armii Krajowej im. gen. Emila Fieldorfa „Nila”, które jest również wydawcą książki.
Tekst i zdjęcia: Sebastian Ryś
