Pierwsza i ostatnia. Karolina Lanckorońska – wywiad z Izabelą Cisek, kuratorką wystawy

Skąd pomysł, by to właśnie Karolina Lanckorońska stała się główną bohaterką najnowszej wystawy w Muzeum AK?

Bez wątpienia Karolina Lanckorońska to niezwykle barwna postać i prawdziwy świadek historii. Natomiast wystawa to kontynuacja pewnej myśli, która zrodziła się w naszym muzeum już jakiś czas temu. Dotąd narracja o czasach wojny, bohaterach i ich niezwykłych czynach ograniczała się tylko do mężczyzn. Jest to oczywiście zrozumiałe. To głównie mężczyźni z bronią w ręku uczestniczyli w walkach i bitwach wojennych. Co nie oznacza wcale, że równie bohaterskich i heroicznych czynów nie dokonywały kobiety. Najwyższy czas przypomnieć ich zasługi i czyny, których jest długa lista.

Historia kobiet w czasie okupacji i historia opowiadania o ich roli zaczęła się od wystawy Piękna Niepodległa.

To prawda. Była to wystawa poświęcona zaangażowaniu Kobiet-Polek w trud walki o niepodległość Rzeczpospolitej w trakcie Wielkiej Wojny, jak również w czasie zmagań o kształt terytorialny odrodzonego polskiego państwa.  Kilka dni temu, z kolei, zakończyliśmy prezentację wystawy Oblicza Aleksandry Mianowskiej. To bohaterka krakowskiego podziemia, kobieta o wielu twarzach, aktorka i prawdziwa bohaterka. Tak się składa, że dotarliśmy do zdjęcia na którym pozują razem: Aleksandra Mianowska i właśnie Karolina Lanckorońska.

Pierwsza i Ostatnia. Karolina Lanckorońska to wystawa, która fotograficznie obrazuje całe życie Karoliny Lanckorońskiej, nie tylko okres wojenny.

Całe i bardzo długie. Karolina Lanckorońska urodziła się w roku 1898, a zmarła w roku 2002. Była ostatnią przedstawicielką znakomitego rodu Lanckorońskich z Brzezia i pierwszą Polką, która uzyskała habilitację z historii sztuki. Stąd też tytuł wystawy: Pierwsza i ostatnia. Karolina Lanckorońska.

Na wystawie znalazło się 40 zdjęć. Czy trudno było dokonać selekcji?

Zdjęcia, które zobaczymy możemy zaprezentować dzięki uprzejmości Polskiej Akademii Umiejętności. Selekcja była trudna, bo wybieraliśmy spośród ponad 3 tysięcy zdjęć.

Jaki był klucz?

Chciałam pokazać różne oblicza późniejszej, poważnej pani profesor: od uroczego bobasa w kołysce, przez ciekawą świata dziewczynkę, aktywną młodą kobietę, aż po starszą panią u kresu życia. Karolina Lanckorońska była znana z bardzo silnego charakteru, stanowczości, uporu. To widać na zdjęciach, ale widać także kobietę elegancką, stylową, fantastycznie ubraną, a nawet przebraną. Życie Karoliny Lanckorońskiej było niezwykle barwne, pełne przygód i poświęcenia, szczególnie w okresie II wojny światowej, kiedy to wielokrotnie, w wyniku splotu różnych sprzyjających okoliczności, a przede wszystkim szczęścia, udało jej się zachować życie. Wojna zdeterminowała jej późniejsze losy i spowodowała, że będąc na emigracji we Włoszech, cały czas pracowała na rzecz swojej ojczyzny i pielęgnowała patriotyczne wartości.

Oryginały fotografii znajdują się w zbiorach Archiwum Nauki Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie.