fbpx
Edward Śmigły – Rydz: historia życia Marszałka (2)

Edward Śmigły – Rydz: historia życia Marszałka (2)


Koniec wojny, początek kariery

Kiedy I wojna światowa była już praktycznie przegrana dla Państw Centralnych, w Polsce trwały od dłuższego działania w celu utworzenia rządu polskiego. Edward Śmigły – Rydz ciągle stał na czele Polskiej Organizacji Wojskowej, a Józef Piłsudski ciągle był w Magdeburgu

Dlatego to właśnie jemu zaproponowano objęcie stanowiska ministra wojny w zależnym od Rady Regencyjnej rządzie Józefa Świerzyńskiego.  Rozmowy w tej sprawie z endekami zakończyły się jednak fiaskiem. Kiedy w nocy z 6 na 7 listopada powstał Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej, na czele którego stanął Ignacy Daszyński, Rydz, w zastępstwie Józefa Piłsudskiego, został w nim ministrem wojny. 10  listopada 1918 listopada do Warszawy wrócił z internowania Józef Piłsudski. Edward Śmigły – Rydz wysłał do niego swego doradcę, Bogusława Miedzińskiego. Piłsudski nie miał najlepszego zdania o powstaniu rządu ludowego, zaczął nawet mieć wątpliwości co do lojalności samego Rydza. Z inicjatywy Józefa Piłsudskiego rząd ludowy rozwiązał się, a Śmigłego – Rydza wysłano do Lublina, gdzie został szefem Okręgu Generalnego w Lublinie.

21 listopada 1918 roku awansował na generała, a zaraz potem Piłsudski powołał go na stanowisko dowódcy Okręgu Generalnego Nr 1 w Warszawie.

Marta, czyli prawie żona

To był dobry dla niego bardzo dobry także w życiu osobistym, bo podczas wizyty w Kijowie Edward Rydz – Śmigły poznał swoją przyszłą, życiową towarzyszkę. Marta Thomas urodziła się w 1895 roku w Żytomierzu i w momencie poznania byłą już żoną oficera carskiego Michała Zaleskiego. Była ona także kurierką miejscowej Organizacji Werbunkowo-Agitacyjnej. W krótkim czasie niemal wszyscy zaczęli uważać, że Edward i Marta to małżeństwo, choć nie ma żadnych informacji, że rozwiodła się z Michałem i poślubiła Edwarda Rydza.

Edward Rydz, bo co prawda od 1912 używał swojego pseudonimu „Śmigły” dla celów wojskowych, to formalnie dodał ten trzon do nazwiska dopiero w roku 1920, najpierw jako „Rydz-Śmigły”, a następnie około 1936 r. zmienił szyk słów na „Śmigły-Rydz”.

Był jednym z głównych dowódców w czasie wojny polsko-rosyjskiej w latach 1919-1921. Na swoim koncie ma między innymi zdobycie m.in. Wilna i Kijowa oraz oswobodził Łatgalię na Łotwie.

Po śmierci Józefa Piłsudskiego 12 maja 1935 r. został Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych, a 11 listopada 1936 r. dekretem prezydenta Ignacego Mościckiego mianowany Marszałkiem Polski.

Czy to była ucieczka?

Został Naczelnym Wodzem podczas wojny obronnej 1939 r. W nocy z 6 na 7 września opuścił Warszawę i przeniósł swoją kwaterę do Brześcia nad Bugiem. 17 września, po wkroczeniu Sowietów na ziemie polskie przekroczył granicę polsko-rumuńską z zamiarem walki u boku aliantów w Europie Zachodniej. Niestety został internowany przez władze rumuńskie i złożył rezygnację z funkcji Naczelnego Wodza. W grudniu 1940 r. uciekł i przedostał się na Węgry. Do jesieni 1941 r. przebywał w Budapeszcie. W październiku 1941 r. przez Słowację przedostał się do okupowanej Polski i zamieszkał w Warszawie, gdzie zmarł na atak serca 2 grudnia 1941 r. w domu wdowy po gen. Włodzimierzu Maxymowicz-Raczyńskim. Został pochowany na Powązkach pod przybranym nazwiskiem Adama Zawiszy.