#10 podcast serii #AKtywniwsieci
Czym był tytułowy konflikt wawelski? Dlaczego Krakowski Metropolita znalazł się w ogniu krytyki w II połowie lat 30. XX wieku? Jak spór regionalny przerodził się w konflikt ogólnopolski? Co kierowało arcybiskupem Sapiehą, kiedy podejmował decyzję, która doprowadziła do konfliktu? Tego wszystkiego dowiecie się z najnowszego podcastu Mirka Bracha!
18 maja 1935 r. po odprawieniu nabożeństw żałobnych, trumna z ciałem marszałka Piłsudskiego została wniesiona do krypty św. Leonarda na Wawelu. Znoszeniu kryształowej trumny z doczesnymi szczątkami Marszałka do podziemi towarzyszyło oddanie 101 honorowych salw armatnich.
Krypta św. Leonarda, ze swej natury mało przewiewna i przesiąknięta wilgocią, stanowiła tymczasowe miejsce pochówku. Ostatecznym miejscem spoczynku dla zabalsamowanych zwłok miała być krypta „Pod Srebrnymi Dzwonami”, której ogólny stan w maju 1935 r. nieco odraczał termin wcielenia w życie tego zamysłu. Wspomniane miejsce wymagało wówczas dużego nakładu prac renowacyjno-adaptacyjnych.
Wówczas o takim stanie rzeczy dobrze wiedziały kręgi władz państwowych, władze kościelne, rodzina zmarłego, jak również przedstawiciele Naczelnego Komitetu Pamięci Marszałka Józefa Piłsudskiego.
Wspomniane prace w krypcie Pod Wieżą Srebrnych Dzwonów rozpoczęto w lutym 1936 i trwały do wiosny roku następnego, czyli zakończyły się dwa lata po śmierci i pogrzebie Marszałka.
Przez ten dwuletni okres do miejsca spoczynku ciała Józefa Piłsudskiego przybywały liczne grupy osób, chcących oddać cześć zmarłemu. Przechodząc do krypty przez Katedrę zaburzały ciszę i spokój świątyni.
Kiedy konieczne prace w krypcie Pod Wieżą Srebrnych Dzwonów zostały ukończone, arcybiskup A. Sapieha postanowił wdrożyć w życie wcześniejsze ustalenia, czyli zmienić miejsce spoczynku ciała Józefa Piłsudskiego. O swoim zamierzeniu Metropolita Krakowski poinformował wydział wykonawczy Komitetu Uczczenia Pamięci Marszałka Józefa Piłsudskiego w liście z 17 czerwca 1937 r., wysłanym do gen. Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego, który był przewodniczącym niniejszego wydziału.
Przedsięwzięcie podjęte przez Arcybiskupa spotkało się z dezaprobatą ze strony Komitetu. Potoczyła się lawina ostrej krytyki decyzji, jaką powziął oraz działania mające na celu opóźnienie procedury przeniesienia zwłok Marszałka. 19 czerwca wysłano do Sapiehy list podpisany przez Wieniawę-Długoszowskiego, którego treść wyrażała prośbę wydziału wykonawczego Komitetu Uczczenia Pamięci Marszałka, o zaniechanie przez duchownego jego zamierzenia. Równocześnie sprawa zaczynała nabierać ogólnopaństwowego znaczenia, do sporu który przeszedł do historii jako konflikt wawelski, zostali wciągnięci przedstawiciele najwyższych władz państwowych m.in.: prezydent, premier, wojewoda krakowski.
Arcybiskup Sapieha, pomimo ogromnej presji, nadal trwał przy swoim postanowieniu i swoich argumentach. Nawet prezydent, który zdobył się na odręczne napisanie listu do Krakowskiego Metropolity, nie zdołał przekonać go do zmiany stanowiska
23 czerwca 1937 r. około godziny 23:00, po całodziennej procedurze przenoszenia, trumna z ciałem marszałka Józefa Piłsudskiego spoczęła na cokole w krypcie Pod Wieżą Srebrnych Dzwonów.
Na Arcybiskupa Sapiehę rozlała się fala krytyki. W wielu miastach Polski organizowano uliczne manifestacje na znak protestu przeciwko jego decyzji, przykładowo w Krakowie miała ona miejsce 25 czerwca. W ostrym tonie grzmiała prasa. Protestowały zarówno organizacje, jak też wybitne jednostki, w celu analizy zaistniałego stanu rzeczy zwołano specjalną sesję Sejmu.
Oświadczenia metropolity składane na przełomie czerwca i lipca, w których starał się wyjaśnić konieczność przeniesienia trumny z ciałem Marszałka, tylko zaogniały sytuację. Dopiero treść listu napisanego 11 lipca przez Krakowskiego Metropolitę do Prezydenta RP zdołały załagodzić napiętą sytuację.
Prezydent Mościcki odniósł się do treści zawartej w niniejszej nocie Sapiehy pozytywnie, uznając tym razem jego wyjaśnienia za zadowalające. 20 lipca w trakcie sesji sejmowej, parlamentarzyści uznali spór związany z przeniesieniem trumny z ciałem Marszałka na nowe miejsce spoczynku za zamknięty.
Fot. Arcybiskup Adam Stefan Sapieha, Książę Niezłomny.