Zginął Leopold Okulicki

24 grudnia 1946 r. zmarł w Moskwie gen. Leopold Okulicki ps. Niedźwiadek, ostatni komendant główny Armii Krajowej, oficer WP, cichociemny, działacz społeczny i sportowy. Jeden z  oskarżonych w tzw. procesie szesnastu, czyli sfingowanym, pokazowym procesie politycznym wobec przedstawicieli Polskiego Państwa Podziemnego przeprowadzonym w Moskwie na polecenie najwyższych władz Związku Sowieckiego w czerwcu 1945 r.

Wiosną 1913 r. Leopold Okulicki, będąc uczniem bocheńskiego gimnazjum, w wieku niespełna piętnastu lat wstąpił do działającego tam oddziału Związku Strzeleckiego, natomiast w następnym roku zdał pomyślnie egzamin podoficerski. W 1915 r. przerwał naukę szkolną, aby zasilić szeregi 3 pułku piechoty II Brygady Legionów Polskich. Wziął udział w niezwykle krwawych walkach pod Kostiuchnówką oraz bronił pozycji Reduty Piłsudskiego. Prawdopodobnie po tych wydarzeniach mianowany został latem 1916 r. do stopnia kaprala, na początku roku następnego awansowano go do stopnia podoficerskiego i skierowano na kurs oficera rezerwy. W trakcie tzw. kryzysu przysięgowego opowiedział się za opcją prezentowaną przez J. Piłsudskiego. Konsekwencją postawy Okulickiego było karne przeniesienie go z Legionów do 93. pułku armii austriackiej, z którym ponownie wyruszył na front.

W styczniu 1918 r. został wysłany do Koszyc na kurs podoficerski, a następnie otrzymał przydział do 1. batalionu szturmowego. Jeszcze przed końcem wojny opuścił armię austriacką. Działał w bocheńskiej komórce Polskiej Organizacji Wojskowej, z którą niebawem zasilił szeregi 4. pułku piechoty Legionów. Wraz z tą formacją wziął udział w walkach o Lwów. Następnie uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej, wziął udział w Bitwie Warszawskiej. W 1922 r. został przyjęty do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, a trzy lata później uzyskał tytuł oficera dyplomowanego. Do września 1939 r. był w służbie czynnej, pełniąc w tym czasie różne funkcje, m.in. był szefem Oddziału Ogólnego DOK, dowódcą I batalionu w Rybniku, wykładowcą taktyki w Centrum Wyszkolenia w Rembertowie, szefem Sztabu 13. Dywizji Piechoty w Równem, w 1935 r. otrzymał przydział do pracy w Sztabie Głównym Wojska Polskiego. W trakcie wojny obronnej, uczestniczył w obronie Warszawy, zarówno jako oficer sztabowy, jak też bezpośrednio dowodził jednostką bojową na linii walk.

Po kapitulacji stolicy włączył się w nurt niepodległościowej działalności konspiracyjnej. Początkowo działał w strukturach Służby Zwycięstwu Polski, wówczas objął komendę Okręgu Łódzkiego, a po jej przemianowaniu w Związek Walki Zbrojnej, pełnił obowiązki komendanta wspomnianego Okręgu. Jesienią 1940 r. udał się do Lwowa, co było podyktowane objęciem stanowiska komendanta nad Obszarem II Lwowskim ZWZ, tam w styczniu następnego roku został aresztowany przez NKWD. Został przewieziony do Moskwy i osadzony w więzieniu na Łubiance. Po zawarciu układu Sikorski – Majski odzyskał wolność. Został szefem sztabu tworzącej się wówczas Polskiej Armii w ZSRR, później dowodził 7 Dywizją Piechoty, wraz z którą ewakuowany został do Iranu. We wrześniu 1943 r. opuścił Dywizję i zaczął przygotowania do nowej misji, jaką miało być ponownie włączenie się do pracy w strukturach krajowej konspiracji. Pomyślnie ukończył kurs dla cichociemnych i w drugiej połowie maja 1944 r. został przerzucony jako cichociemny do okupowanej Polski. W niedługim odstępie czasu awansował do stopnia generała brygady.

Okulicki wywierał bardzo duży nacisk na gen. T. Komorowskiego „Bora” w kwestii przygotowań i rozpoczęcia działań powstańczych na terenie Warszawy. Od 11 września objął funkcję p.o. szefa sztabu, w zakresie jego działań służbowych było m.in. dokonywanie inspekcji walczących oddziałów. 3 października opuścił stolicę. Jego nową misją, powierzoną przez mu przez gen. Komorowskiego, który trafił po upadku powstania do niewoli, było odtworzenie Komendy Głównej i przejęcie dowództwa nad Armią Krajową. Chociaż na oficjalne mianowanie na Komendanta Sił Zbrojnych w Kraju musiał poczekać do 21 grudnia. Na siedzibę nowej Komendy Głównej AK gen. Okulicki wyznaczył Częstochowę, gdzie 19 stycznia 1945 r. wydał rozkaz o rozwiązaniu Armii Krajowej.

27 marca 1945 r. w Pruszkowie na zorganizowanym przez Sowietów spotkaniu, gen. Okulicki wraz z pozostałymi piętnastoma przedstawicielami Polskiego Podziemia został aresztowany i przetransportowany do Moskwy. Okulicki trafił do więzienia NKWD na Łubiance. Podobnie jak pozostali został oskarżony i osądzony przez specjalny trybunał sowieckiego wymiaru sprawiedliwości. Wymierzona wobec niego kara wyniosła 10 lat pozbawienia wolności. 24 grudnia 1946 r. był dniem, kiedy gen. Okulicki miał być widziany ostatni raz. Według oficjalnych dokumentów sowieckich, Okulicki zmarł wówczas na atak serca.

Prywatnie był żonaty z Władysławą Jabłońską. Z ich związku urodził się syn Zbigniew, który walcząc w szeregach II Korpusu Polskiego poległ w 1944 r. we Włoszech.