Zajęcie Monte Cassino

18 maja 1944 r. oddziały 2. Korpusu Polskiego zdobyły wzgórze Monte Cassino. Zginęło 923 polskich żołnierzy, 2931 zostało rannych, a 345 uznano za zaginionych.

Po południu 17 maja atak polskich komandosów sprawił, że umocnienia oraz bunkry Niemców pod San Angelo zostały zdobyte, jednak silny ostrzał niemieckich moździerzy sprawił, że siły polskie zaczęły się łamać. Również polskie czołgi utknęły w Gardzieli nie mogąc skutecznie pomóc  żołnierzom 6 Batalionowi Strzelców Karpackich szturmujących Albanetę. Postanowiono, że następne ataki odbędą się pod osłoną nocy.

W tym czasie obrona wzgórz straciła znaczenie ze względów operacyjnych, albowiem na tyły 1 Dywizji Strzelców Spadochronowych, która broniła Monte Cassino, wychodziły wojska francuskie.  Dlatego najwyższe dowództwo postanowiło wycofać siły z klasztoru i z pobliskich wzgórz i nie dopuścić do ich odcięcia.

1 Dywizja Strzelców Spadochronowych w ogóle nie chciała dopuścić myśli o oddaniu swojego Monte Cassino. Aby zachować styk z XIV Korpusem Pancernym, musiałem 18 maja osobiście wydać krnąbrniej 1 Dywizji Strzelców Spadochronowych rozkaz wycofania się – wspominał marszałek Albert Kesserling.

(A. Kesserling, Żołnierz do końca, s. 282)

Informacje o odwrocie dotarły do Polaków w związku z czym nakazano ostrzał artyleryjski na drogi odwrotu. Nad ranem, w świetle wschodzącego słońca nad klasztorem spostrzeżono wywieszoną białą flagę.

W kierunku klasztoru ruszył patrol 12 żołnierzy z 12 Pułku Ułanów Podolskich, w ruinach wzięto do niewoli 17 rannych spadochroniarzy. Nad wzgórzem zawisły flagi Wielkiej Brytanii oraz Polski, a w południe 18 maja odegrano Hejnał Mariacki.