„Wyzwolenie” Krakowa 18.01.1945 r.

12 stycznia 1945 r.  z przyczółka sandomierskiego ruszyła zimowa ofensywa Armii Czerwonej (operacja militarna „Wisła-Odra”).  Zadanie opanowania Krakowa przypadło oddziałom  59. Armii, wchodzącej w skład I Frontu Ukraińskiego marsz. Iwana Koniewa. Atakując od strony Skały i Sławkowa, w nocy z 17 na 18 stycznia zaczęły zajmować zachodnie i północno-zachodnie tereny Krakowa – dzielnice: Bronowice i Witkowice. Wówczas do działań zbrojnych przeciwko siłom  okupanta włączyły się oddziały lokalnych struktur Armii Krajowej. W czwartkowy, mroźny poranek 18 stycznia został opanowany Kopiec Kościuszki, na którym Niemcy zainstalowali strategiczny punkt obserwacyjny. Natomiast wieczorem, około godziny 16-stej, pierwsze sowieckie czołgi pojawiły się na płycie Rynku Głównego, wjeżdżając tam ulicami Szewską i Sławkowską, a zajęcie zasadniczego obszaru miasta, było wówczas kwestią następnych kilku godzin. 19 stycznia, w godzinach rannych, Czerwonoarmiści rozpoczęli próbę opanowania Podgórza, podczas której doszło do zaciętych walk, trwających do następnego dnia. Najdłużej niemieckie siły broniły się w południowych dzielnicach miasta, skąd wyparto ich 21 stycznia. Na łatwy sukces Armii Czerwonej złożyło się w głównej mierze przesunięcie przez niemieckie dowództwo 17 stycznia oddziałów swojej 17-stej Armii do obrony rejonu Górnego Śląska, a tym samym pozostawienie obrony miasta zbyt słabym siłom, aby mogły nawiązać równorzędną walkę z nacierającym przeciwnikiem. Pewną rolę odegrało również niskie morale Niemców oraz słaba wartość konstrukcyjna punktów obronnych.

Fot. Most Dębnicki na Wiśle zniszczony przez wycofujących się Niemców