Inspekcja Armii Polskiej w ZSRR przez Naczelnego Wodza

30 listopada 1941 roku Naczelny Wódz PSZ i premier Rządu na uchodźstwie gen. Władysław Sikorski przyleciał do Kujbyszewa, aby dokonać inspekcji formujących się jednostek Armii Polskiej w ZSRR.

W początkach sierpnia 1941 roku misja wojskowa na czele z gen. Zygmuntem Szyszko-Bohuszem udała się do ZSRR w celu wynegocjowania umowy wojskowej. Na jej podstawie zaczęto tworzyć Armię Polską na terenie państwa sowieckiego, podporządkowaną w sprawach organizacyjnych i personalnych bezpośrednio Naczelnemu Wodzowi PSZ. Porozumienie zakładało, że polskie jednostki zostaną skierowane na front dopiero po osiągnięciu pełnej gotowości bojowej, a termin taki wyznaczono na 1 października 1941 roku.

W międzyczasie w relacjach polsko-sowieckich zaczęły pojawiać się kolejne konflikty, dotyczące m.in. organizacji wojska. Niewyjaśnioną kwestią pozostawała sprawa zaginionych w ZSRR oficerów polskich. Trudności dostarczało również przyznawanie przez władze w Moskwie obywatelstwa polskiego, a co za tym idzie – utrudnianie przez nie przyjmowania do wojska przedwojennych obywateli RP o pochodzeniu ukraińskim i białoruskim. Co ciekawe, wobec polskich jednostek w ZSRR Brytyjczycy mieli swoje własne plany. Chcieli oni bowiem wysłania części formowanych oddziałów polskich na terytorium Iranu.

Te i inne kwestie stały się tematem rozmów pomiędzy gen. Sikorskim a władzami ZSRR. Przyniosły one m.in. zgodę Stalina na poszerzenie stanu osobowego Armii Polskiej, a także na wyjazd 25 tysięcy żołnierzy jako uzupełnienia Polskich Sił Zbrojnych w Wielkiej Brytanii. Co znamienne, Naczelnemu Wodzowi PSZ udało się również doprowadzić do utworzenia na terenie ZSRR sieci delegatur ambasady RP, które mogły odtąd nieść pomoc i wsparcie Polakom, przebywającym na terenie państwa sowieckiego.

Fot. Powitanie gen. Sikorskiego w Kujbyszewie 30 listopada 1941 roku, źródło: NAC.