Uwolnienie Wilna od wojsk niemieckich

Operacja „Ostra Brama” miała na celu uwolnić Wilno spod okupacji niemieckiej. Działań tych podjęły się w nocy z 6 na 7 lipca 1944 roku dwa zgrupowania partyzanckie Armii Krajowej – mjr. dypl. Antoniego Olechnowicza ps. Pohorecki i mjr. Czesława Dębickiego ps. Jarema, które były dowodzone przez ppłk. Aleksandra Krzyżanowskiego ps. Wilk. Liczyły one ok. 4 tys. ludzi i składały się z jednostek okręgów Wilno i Nowogródek AK. Wojska niemieckie stacjonujące w Wilnie liczyły wówczas ok. 17 500 żołnierzy. Oddziały polskie były wspierane przez Armię Czerwoną.

13 lipca 1944 roku Wilno zostało uwolnione z oddziałów niemieckich, a władzę próbowała w nim przejąć ujawniona polska administracja. Należy podkreślić, że całość operacji kosztowała życie ok. 500 żołnierzy polskich. Ppłk. Aleksander Krzyżanowski ps. Wilk podjął się rozmów ze stroną radziecką, co do dalszej przyszłości oddziałów polskich. Jednak początkowa przychylność dowództwa radzieckiego była złudna, a już 17 lipca oficerowie AK, zaproszeni w tej sprawie na rozmowę, zostali aresztowani przez NKWD. Podobnie większość oddziałów polskich została otoczona i rozbrojona.

Fot. Walki o wyzwolenie Wilna – patrol żołnierzy AK i radzieckich, źródło: domena publiczna.