Urodził się Zdzisław Maklakiewicz

Zdzisław Maklakiewicz ps. „Hanzen” (1927-1977) 

Żołnierz AK, powstaniec warszawski, aktor teatralny i filmowy

Urodził się w Warszawie jako syn Ładysława i Czesławy z d. Normark. W okresie wojny był żołnierzem AK; służył w X Zgrupowaniu Rejonu „Reguła” I Obwodu „Radwan” Okręgu Warszawskiego. Walczył w powstaniu warszawskim w III plutonie 7 Kompanii Motorowej Batalionu „Kiliński”. Po kapitulacji powstania dostał się do niewoli, znalazł się wówczas w stalagu XVIII C Markt-Pongau.

Po uwolnieniu jesienią 1945 r. trafił do Krakowa, gdzie w 1947 r. rozpoczął studia aktorskie, ukończył je już w warszawskiej PWST w 1950 r.,  dyplom otrzymał rok później; drugiego podjętego kierunku – reżyserii nie ukończył. Pierwsze kroki aktorskie stawiał na deskach teatru. W latach 1952-1976 grywał w teatrach warszawskich, wrocławskich, krakowskich, gdańskich (teatry warszawskie: Syrena, Teatr Polski, Teatr Ludowy, Teatr Powszechny; krakowski Teatr Ludowy; gdański Teatr Wybrzeże i kabaret Bim-Bom; wrocławski Teatr Kameralny i Teatr Polski). Współpracował z takimi reżyserami jak Zbigniew Cybulski czy Andrzej Wajda. W spektaklach wcielał się najczęściej w role drugoplanowe. Tak naprawdę jednak aktor nie czuł się dobrze na scenie, odstręczały go powtarzalność, jaką niosły za sobą kolejne przedstawienia tej samej sztuki, oraz brak miejsca na improwizację. Preferował pracę na planie filmowym, który jak podkreślał, dawał szersze możliwości wyrazu gry aktorskiej, stanowił też doskonałe pole ekspresji dla osobowości artysty. Przed kamerą ujawniały się wszystkie cechy i umiejętności Maklakiewicza, dzięki którym stworzył niepowtarzalne kreacje: dramatyczne, komediowe, groteskowe, romantyczne. Wypracował własny, niepowtarzalny styl aktorski. Sprzyjały temu jego gawędziarska osobowość, upodobanie do absurdalnego humoru, a przede wszystkim zmysł bystrego obserwatora otoczenia. Wystąpił w ponad stu filmach, były to m.in.: Pierwszy dzień wolności (1964, reż. A. Ford, rola Podporucznika), Barwy walki (1964, reż. J. Passendorfer, rola Dowódcy oddziału AK), Rękopis znaleziony w Saragossie (1965, reż. W. J. Hass, rola Don Roque Busque), Trzy kroki po ziemi (1965, reż. J. Hoffman, E. Skórzewski, rola Lekarza powiatowego), Salto (1965, reż. T. Konwicki, rola Rotmistrza), Dancing w kwaterze Hitlera (1968, reż. J. Batory, rola Przewodnika), Hydrozagadka (1970, reż. A. Kondratiuk, rola Doktora Plamy), serial Kolumbowie (1970, reż. J. Morgenstern, rola Powstańca), Rejs (1970, reż. M. Piwowski, kultowa rola Inżyniera Mamonia), Wniebowzięci (reż. A. Kondratiuk, rola Arkaszki Kozłowskiego), Brunet wieczorową porą (1976, reż. S. Bareja, rola Kustosza Muzeum), Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz (1978, reż. S. Bareja, rola Ojca rodziny). Z Janem Himilsbachem stworzył niezwykły duet satyryczno-komediowy. Aktor występował również w Teatrze Telewizji, w latach 1956-1977 zagrał łącznie w 16 spektaklach. Zmarł tragicznie – w 1977 r. został śmiertelnie pobity. Spoczął na warszawskich Powązkach.

W 1970 r. otrzymał nagrodę „Złote Grono” na Lubuskim Lecie Filmowym w Łagowie za rolę męską w filmie Czerwone i Złote. Pośmiertnie odznaczony w 2009 r. przez Prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za działalność na rzecz środowisk kombatanckich i za osiągnięcia w pracy społecznej.

 

Zdjęcie ze zbiorów NAC.