fbpx
Urodził się Stefan Wyrzykowski

Urodził się Stefan Wyrzykowski


21 kwietnia 1916 r. w Terlikowie w gminie Sarnaki urodził się Stefan Wyrzykowski „Zenon”, major AK  dowódca oddziału partyzanckiego 34 pułku piechoty Armii Krajowej.

Pochodził ze szlacheckiej rodziny. Ukończył średnią szkołę rolniczą, po czym jako praktykant trafił do majątku w Witulinie. Tam zastał go wybuch II wojny światowej. W 1939 roku, po przegranej walce o wolną Polskę, został jednym z organizatorów konspiracji na Podlasiu, gdzie nawiązał współpracę z grupą żołnierzy z dawnego 34 Pułku Piechoty, stacjonującego w Białej Podlaskiej. Od 1939 r. był członkiem Związku Walki Zbrojnej (ZWZ), a następnie Armii Krajowej (AK). W działalności konspiracyjnej posługiwał się m.in. pseudonimem „Zenon”.

Wraz z grupą żołnierzy zajmował się działalnością sabotażową – dywersyjną, prowadzoną w ramach Związku Odwetu, a następnie Kedywu AK. Od 1943 r. Wyrzykowski dowodził oddziałem, który ochraniał pracę radiostacji R-31 KG AK. W związku ze wzrostem liczby żołnierzy dodatkowo uformowano oddział partyzancki, liczący początkowo ok. 200 żołnierzy. Jego członkowie przeprowadzili wiele akcji. Do najważniejszych z nich należała ta przeprowadzona w maju 1944 r. w okolicy miejscowości Sarnaki. W jej wyniku polskie podziemie pozyskało niewypał rakiety V2, a „Zenon” był odpowiedzialny za prowadzenie działań zaczepnych, które miały odwrócić uwagę okupantów. Dowodzony przez Wyrzykowskiego OP 34 pp AK brał także udział w akcji „Burza”. Żołnierze formacji stoczyli m.in. zwycięską potyczkę w okolicy miejscowości Jeziory, zadając okupantom duże straty (ok. 100- 200 osób). W lecie 1944 r. oddział wziął udział w zwycięskich walkach o Białą Podlaską i Międzyrzecze Podlaskie. Była to ostatnie walki stoczone przez formację podczas II wojny światowej.

Stefan Wyrzykowski w grudniu 1944  r. został zatrzymany i aresztowany przez NKWD. Został zwolniony, ale pod warunkiem współpracy. Wyrzykowski nie dotrzymał obietnicy i zaangażował się w działalność podziemną, którą prowadził do kwietnia 1947 r. Wtedy to w związku z ogłoszoną amnestią ujawnił się. W 1949 r. został aresztowany przez UB w Warszawie pod zarzutem współpracy z Niemcami oraz prowadzenia działalności szpiegowskiej. W 1950 r. Sąd Wojskowy w Lublinie skazał Stefana Wyrzykowskiego na karę śmierci, którą zmieniono jednak na dożywocie. Został umieszczony w zakładzie karnym w Rawiczu, a następnie we Wronkach. Po wyjściu na wolność w 1956 r, na mocy ustawy amnestyjnej, Wyrzykowski podjął pracę w Przedsiębiorstwie Robót Kolejowych w Warszawie. Wraz z rodziną był jednak inwigilowany przez SB. Stefan Wyrzykowski zmarł 4 lutego 1985 r. w Siedlcach. Został pochowany na warszawskim Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.