Urodził się Stanisław Skarżyński

1 maja 1899 roku w Warce urodził się Stanisław Jakub Skarżyński, pułkownik pilot WP, rekordzista świata w długości lotu.

Był synem Władysława i Wacławy. Do 1914 r. uczęszczał do Szkoły Handlowej w Kaliszu. W latach 1915-1918 był uczniem gimnazjum we Włocławku. Wówczas to rozpoczął działalność Polskiej Organizacji Wojskowej (POW). W 1918 r. zdał egzamin maturalny i rozpoczął studia na Wydziale Chemii Politechniki Warszawskiej. W listopadzie 1918 r. Stanisław Skarżyński zasilił szeregi polskiej armii i dowodził akcją rozbrajania niemieckich żołnierzy oraz przejmowania przez Polaków władzy w Warcie. W następnym roku w szeregach 29 pułku Strzelców Kaniowskich walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1922 roku za postawę w bitwie pod Radzyminem, w której został ranny, uhonorowany został Virtuti Militari. Odniesione wówczas obrażenia nogi były na tyle poważne, że nie mógł dłużej pełnić służby jednostkach piechoty. Wówczas to Skarżyński, który chciał kontynuować działalność w szeregach WP postanowił rozpocząć swoją przygodę z lotnictwem. Pomimo licznych trudności i negatywnej opinii lekarzy, udało mu się załatwić przeniesienie i w 1925 r. rozpoczął edukację w Szkole Lotniczej w Bydgoszczy.

Pierwszą jednostką, do której Skarżyński otrzymał przydział był 1. Pułk Lotniczy w Warszawie. W 1927 r. został awansowany do stopnia kapitana. Niedługo potem zajął się także dalekimi przelotami sportowymi. Od lutego do maja 1931 r. wraz z por. Andrzejem Markiewiczem na pokładzie polskiego samolotu PZL Ł-2 Skarżyński wziął udział w rajdzie dookoła Afryki. Polscy piloci pokonali wówczas dystans niemal 26 tysięcy kilometrów. Jego kolejna wielka wyprawa miała miejsce w 1933 roku. Wówczas to Stanisław Skarżyński już samotnie na pokładzie RWD 5bis, jako pierwszy Polak przeleciał z zachodniego wybrzeża Afryki (Saint Louis w Senegalu) do Meceio w Brazylii. Lot zajął mu ponad 20 godzin, z czego ok. 17 godzin spędził nad oceanem. Odległością 3 582 km Skarżyński ustanowił międzynarodowy rekord świata w klasie II samolotów turystycznych. Za ten wyczyn został uhonorowany przez Międzynarodową Federację Lotniczą Medalem Blériota.

W 1934 r. Skarżyński został awansowany do stopnia majora. Wkrótce ukończył także Wyższą Szkołę Lotnictwa. W 1938 r. już w stopniu podpułkownika, został mianowany zastępcą dowódcy 4. Pułku Lotniczego w Toruniu. W kwietniu 1939 r. został prezesem Aeroklubu Rzeczypospolitej Polskiej. W przypadku wybuchu wojny Skarżyński miał objąć stanowisko szefa sztabu dowództwa lotnictwa Armii Pomorze, jednak w sierpniu 1939 r. został oddelegowany do Rumunii. Po rozpoczęciu działań zbrojnych na terenie II RP, początkowo zajmował się organizowaniem przerzutów polskich lotników z Rumunii do Francji. W 1940 r. sam udał się do tego kraju. Po klęsce Francji, Skarżyński na pokładzie statku „Batory” przedostał się do Wielkiej Brytanii. Tam został komendantem Polskiej Szkoły Pilotów w Newton. Był także pilotem 305 dywizjonu bombowego. W jedną ze swoich misji bojowych ppłk Stanisław Skarżyński wyruszył 5 czerwca 1942 r. na pokładzie nocnego bombowca Wickers Wellington MK II nr 8528. Celem ataku była Brema. Jego samolot został kilkakrotnie trafiony, a Skarżyński ranny. Po zrzuceniu bomb zawrócił do bazy, jednak w drodze powrotnej samolot uległ awarii i przymusowo wodował w na Morzu Północnym. Stanisław Skarżyński utonął w czasie ewakuacji maszyny. Jego ciało zostało wyrzucone na holenderską wyspę Terschelling. Zwłoki znaleźli Niemcy i przekazali je mieszkańcom miasta West, a ci pochowali je z honorami na miejscowym cmentarzu.

 

fot. Stanisław Skarżyński, źródło: domena publiczna