Urodził się Jan Żabiński ps. Franciszek

W Warszawie urodził się Jan Żabiński, zoolog, fizjolog, organizator i dyrektor Ogrodu Zoologicznego w Warszawie. W czasie II wojny światowej żołnierz Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego; wraz z żoną Antoniną, na terenie ogrodu zoologicznego ukrywał Żydów z warszawskiego getta; uhonorowany medalem „Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata”.

W 1919 r. wstąpił do Wojska Polskiego, walczył w wojnie polsko-bolszewickiej podczas której został odznaczony Krzyżem Walecznych. W okresie międzywojennym został organizatorem a następnie I dyrektorem Ogrodu Zoologicznego w Warszawie. (był nim do 1951 r.).

W konspiracji był od października 1939 r., kiedy został jednym z pierwszych członków Tajnej Organizacji Wojskowej. Był włączony do zespołu badań i rozwoju, prowadząc prace w zakresie doskonalenia środków walki. Pracował nad badaniami dotyczącymi przydatności technicznych środków walki, jak zapalniki elektryczne czy materiały wybuchowe i chemiczne. W marcu 1943 r. po włączeniu TOW do Kedywu Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej został członkiem AK, używał pseudonimu „Franciszek”. W trakcie powstania warszawskiego walczył na Śródmieściu. Brał udział w akcjach likwidowania punktów oporu przy ul. Widok i Al. Jerozolimskich. Dzięki swojej brawurze i odwadze przyczynił się do zdobycia hotelu dla niemieckich kolejarzy przy ul. Widok i hotelu dla Wehrmachtu („Soldatenheim”) w Al. Jerozolimskich 20.

Opustoszałe ZOO wykorzystał do ukrywania Żydów z getta. Jeszcze wcześniej, gdy powstało getto, wchodził na jego teren, gdzie przynosił aryjskie dokumenty i żywność. Wkrótce w porozumieniu z „Żegotą” wydostawał Żydów z getta. Wśród uratowanych była np. przedwojenna dziennikarka Rachela Auerbach czy słynna rzeźbiarka Magdalena Gross. W ciągu trzech lat Jan i Antonina Żabińscy udzielili schronienia kilkuset Żydom. Za ten czyn zostali w 1965 roku uhonorowani tytułami „Sprawiedliwych wśród Narodów Świata”. Jan Żabiński zmarł 26 lipca 1974 roku w wieku 77 lat.

W 2017 r. powstał film o Żabińskich pt. „Azyl”, poniżej zwiastun filmu:

fot. Jan Żabiński, źródło: domena publiczna.