Urodził się Henryk Dobrzański „Hubal”, mjr WP.

22 czerwca 1897 roku w Jaśle na świat przyszedł Henryk Feliks Józef Dobrzański, major WP, dowódca Oddziału Wydzielonego Wojska Polskiego znany pod pseudonimem „Hubal”, zwany przez Niemców „Szalonym Majorem”.

Był synem Henryka Hubala-Dobrzańskiego oraz Marii. Pochodził z rodziny szlacheckiej. Jego dziadek brał udział w powstaniu styczniowym. Już w dzieciństwie jego wielką pasją była jazda konna. Swoje zamiłowanie Henryk łączył z nauką. Uczęszczał do Szkoły Realnej w Krakowie. Jego edukację przerwał wybuch I wojny światowej. Jako ochotnik wstąpił wówczas do Legionów Polskich, co było możliwe dzięki zatajeniu prawdziwej daty urodzenia. Henryk Dobrzański zasilił szeregi 2 pułku ułanów i wraz z żołnierzami formacji przebył karpacki szlak bojowy. Działalność wojskową kontynuował także po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Brał udział w wojnach z Ukraińcami i bolszewikami. Za męstwo na polu walki został odznaczony srebrnym krzyżem Virtuti Militari V Klasy i czterokrotnie Krzyżem Walecznych. Po zakończeniu działań wojennych, pozostał w WP w szeregach 2 pułku Szwoleżerów Rokitniańskich. Henryk Dobrzański karierę wojskową łączył ze sportem jeździeckim. Był członkiem polskiej ekipy na międzynarodowe zawody konne, w których odnosił spore sukcesy. W 1925 roku wziął udział w zawodach o Puchar Narodów w Londynie. W ich trakcie uzyskał najlepszy indywidualny wynik, za co z rąk księcia Walii otrzymał złotą papierośnicę. W 1927 roku Dobrzański został awansowany do stopnia majora. Przez kolejne lata służył w różnych pułkach ułanów. 31 lipca 1939 roku został przeniesiony w stan spoczynku.

Niedługo potem wybuchła II wojna światowa. Henryk Dobrzański został zastępcą podpułkownika Jerzego Dąbrowskiego, który stanął na czele 110 rezerwowego pułku ułanów. W trzeciej dekadzie września wraz z żołnierzami tej formacji, wbrew otrzymanym rozkazom, próbował przedostać się do walczącej Warszawy. Po kapitulacji stolicy wraz z grupą 50 ochotników postanowił kontynuować walkę i w tym celu udał się na południe Polski. W październiku 1939 roku, pomimo zakończenia wojny obronnej, mjr Dobrzański, już pod pseudonimem „Hubal” utworzył na Kielecczyźnie Oddział Wydzielonego Wojska Polskiego. W szczytowym momencie działalności formacja liczyła kilkuset żołnierzy. Sam Dobrzański, który postanowił kontynuować walkę w pełnym umundurowaniu, miał nadzieję, że uda mu się doczekać do czasu ofensywy alianckiej. Jego żołnierzom wielokrotnie udało się, dzięki pomocy miejscowej ludności, wymknąć się z niemieckich obław. Coraz częściej musieli oni jednak brać udział w walkach. Najsłynniejsza potyczka Oddziału miała miejsce 30 marca 1940 roku. Wówczas to żołnierze „Hubala” rozbili batalion niemiecki w bitwie pod Huciskiem, zadając przeciwnikowi dotkliwe straty. Okupant na działalność „Szalonego Majora” odpowiadał jednak represjami w stosunku do cywilnych mieszkańców okolicznych miejscowości. Taka sytuacja miała miejsce po wspomnianej bitwie, kiedy to w odwecie Niemcy dokonali pacyfikacji Huciska i Skłobów. W związku z powyższym, kierownictwo Związku Walki Zbrojnej nakazało „Hubalowi” rozwiązać oddział. Dobrzański z grupą kilkudziesięciu ochotników kontynuował jednak walkę. Kontakty z ludnością cywilną ograniczył jednak do minimum, by nie narażać jej na dalsze represje. Ostatnie starcie „Szalonego Majora” miało miejsce 30 kwietnia 1940 r. pod Anielinem. Henryk Dobrzański został zaskoczony przez żołnierzy Wehrmachtu. Doszło do walk, w trakcie których „Hubal” poległ. Dzieje Oddziału Wydzielonego Wojska Polskiego opisane zostały w dzienniku, którego fragmenty oglądać można na ekspozycji Muzeum AK

Po wojnie major Henryk Dobrzański „Hubal” został odznaczony pośmiertnie złotym krzyżem Virtuti Militari oraz awansowany do stopnia pułkownika. Do dnia dzisiejszego nie odnaleziono jego szczątków.

Źródło fotografii: domena publiczna.