Rozpoczęła się bitwa na Łuku Kurskim – największa bitwa pancerna w historii, która przypieczętowała los Niemiec na froncie wschodnim

Po zakończeniu bitwy pod Stalingradem, wojska sowieckie przeprowadziły szereg działań, wyzwalając terytoria uprzednio utracone na rzecz nazistowskiego reżimu. Mimo strat poniesionych w 1942 roku, III Rzesza była w stanie przeprowadzić w początkach kolejnego roku kontrofensywę. Dzięki niej, front został na pewien czas ustabilizowany, a ponowne przejęcie miasta Charków sprawiło, że jedynym miejscem, w którym siły Sowietów wbijały się klinem w pozycje niemieckie był Kursk i jego okolice.

Od marca 1943 roku w sztabach obu walczących stron przygotowano koncepcje dalszych operacji. Ostatecznie to decyzje podjęte przez Adolfa Hitlera nadały bieg dalszym wydarzeniom. Niemieckie dowództwo rozpatrywało różne warianty: defensywny, zakładający umacnianie obrony i wyczekiwanie na atak sowiecki w celu późniejszego wyprowadzenia kontrataku; oraz przynajmniej dwa ofensywne. Pierwszy opierający się na błyskawicznym uderzeniu w rejonie Kurska, zanim wojska Sowietów umocnią swoje pozycje oraz drugi, również kierujący atak w tym samym miejscu, lecz odsunięty w czasie, w celu zgromadzenia sił, w tym najnowszego sprzętu, jak czołgi „Tygrysy” i „Pantery”.  Hitler zdecydował się na przeprowadzenie ostatniej koncepcji, nadając jej nazwę „Cytadela”. Kilka miesięcy, które dano ZSRS komuniści wykorzystali do stworzenia systemu obronnego skierowanego głównie na spowolnienie ataku pancernego. Dzięki działalności wywiadu państw sprzymierzonych w koalicji antyniemieckiej, a także informacjom zdobytym od pojmanych żołnierzy i dezerterów, armia sowiecka znała główne założenia ataku oraz jego ostateczną datę. Obie strony konfliktu zgromadziły znaczące siły, łącznie było to około 2,8 mln żołnierzy, 8 tys. czołgów i dział szturmowych,  5 tys. samolotów i 36,5 tys. sztuk artylerii. Przez takie nagromadzenie wojsk, a zwłaszcza czołgów, bitwa na łuku kurskim znana jest jako największa bitwa pancerna II wojny światowej.

5 lipca 1943 roku o godzinie 3.00  Niemcy planowali rozpocząć „Cytadelę”. Atak został uprzedzony przez zmasowany sowiecki ostrzał artyleryjski, przeprowadzony na samowolny rozkaz Konstantego Rokossowskiego, który w ostatniej chwili zdecydował się wykorzystać dotychczas zebrane informacje wywiadowcze. Dzięki temu ofensywa niemiecka opóźniła się o dwie godziny oraz straciła część swojego impetu. Mimo, że na jej czele stał jeden z najwybitniejszych dowódców II wojny światowej, feldmarszałek Erich von Mannstein, nie był on w stanie w pełni sforsować sowieckiej obrony. Gdy zatrzymano postępy wojsk niemieckich, komuniści przeszli do kontrofensywy. Po półtoramiesięcznych walkach to Związek Sowiecki wychodził z bitwy zwycięsko. Ostatnia próba przejęcia inicjatywy na froncie wschodnim zakończyła się porażką III Rzeszy.