Urodziła się gen. Elżbieta Zawacka ps. Zo

Elżbieta Zawacka urodziła się w 1909 r. w Toruniu.

W okresie międzywojennym była instruktorką Przysposobienia Wojskowego Kobiet (PWK), a następnie komendantką Rejonu Śląskiego PWK.

We wrześniu 1939 r. wzięła udział w obronie Lwowa. W konspiracji służyła na Śląsku a następnie w Komendzie Głównej ZWZ-AK w Dziale Łączności Zagranicznej Oddziału V kryptonim „Zagroda”. Organizowała zachodnie szlaki kurierskie, a sama jako kurierka w okresie wojny przekroczyła granicę ponad sto razy, przenosząc pieniądze, meldunki i wiadomości. W lutym 1943 r. jako emisariuszka gen. Stefana Roweckiego ps. „Grot” przez Niemcy, Francję, Andorę, Hiszpanię i Gibraltar dotarła do Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. Miała dwie misje: było nią usprawnienie łączności kurierskiej oraz, na wyraźne żądanie gen. „Grota”, równouprawnienie kobiet w służbie w Armii Krajowej. Jako jedna z niewielu emisariuszek wróciła do okupowanego kraju. Przeszła szkolenie spadochronowe, zostając jedyną kobietą w gronie cichociemnych.

W marcu 1944 r. przeszła do służby w Szefostwie Wojskowej Służby Kobiet (WSK) Komendy Głównej AK. Uczestniczyła w powstaniu warszawskim.

Po wojnie służyła w konspiracji antykomunistycznej. Powróciła do pracy nauczycielskiej. We wrześniu 1951 r. została aresztowana przez UB, a następnie skazana na 10 lat więzienia. Po wyjściu na wolność pracowała naukowo na Uniwersytecie Gdańskim oraz Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Była współzałożycielką Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej oraz inicjatorką Fundacji „Archiwum Pomorskie AK” w Toruniu. Zmarła w 2009 r

 

fot. E. Zawacka, źródło: Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej.