fbpx
Stefan „Grot” Rowecki

Stefan „Grot” Rowecki


Urodził się 25 grudnia 1895 r. w Piotrkowie Trybunalskim. Od 1911 r. w konspiracji niepodległościowej, współorganizator skautingu w rodzinnym mieście. W 1913 r. wstąpił do Polskich Drużyn Strzeleckich, natomiast rok później przeszedł na tereny Galicji, gdzie uczęszczał na kursy podoficerskie oraz przygotowywał się do prowadzenia zajęć instruktorskich z zakresu budowy broni palnej, stosowania materiałów wybuchowych itp.

W sierpniu 1914 r. wstąpił do I Brygady, służąc w batalionie dowodzonym przez Michała Tokarzewskiego-Karaszewicza. W styczniu 1915 r. Stefan Rowecki został mianowany podporucznikiem, stając się jednym z najmłodszych oficerów w I Brygadzie. W trakcie kryzysu przysięgowego w 1917 r. został internowany w obozie w Beniaminowie. Po kilku miesiącach niewoli wstąpił do Polnische Wehrmacht, w której służył do końca wojny.

W listopadzie 1918 r.  por. Rowecki wstąpił do odradzającego się Wojska Polskiego. Brał udział w walkach z Ukraińcami, a następnie w wojnie polsko-bolszewickiej. Wykazał się jako doświadczony oficer frontowy w obronie Kowla oraz w trakcie bitwy warszawskiej. W okresie pokoju uczęszczał na kursy i szkolenia w Wyższej Szkoły Wojennej, a następnie rozpoczął karierę w Wojskowym Instytucie Naukowo-Wydawniczym rozwijając swoje zainteresowania w dziedzinie teorii wojskowości. Jest m.in. autorem wielokrotnie wznawianej książki pt. „Walki uliczne”. W 1924 r. został redaktorem naczelnym „Przeglądu Wojskowego”, którym pozostał pomimo formalnego odejścia z redakcji. W 1930 r. jako podpułkownik objął dowództwo 55 pułku piechoty w Lesznie.

W przededniu II wojny światowej płk Stefan Rowecki został mianowany dowódcą Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej. We wrześniu 1939 r., pomimo iż jednostka była w fazie organizacji, skierowano ją do działań w ramach Armii „Lublin” gen. Tadeusza Piskora. Brygada Roweckiego mimo pokonania Niemców w bitwie pod Annapolem, zmuszona została do odwrotu. W następnych dniach jednostka wzięła udział w bitwie pod Tomaszowem Lubelskim. 20 września gen. Piskor nakazał swojej armii kapitulację. Płk Rowecki nakazał żołnierzom zniszczyć sprzęt, a następnie usiłował bez powodzenia przedostać się na Węgry. Po powrocie do Warszawy Stefan Rowecki skontaktował się gen. Michałem Tokarzewskim-Karaszewiczem, dowódcą konspiracyjnej organizacji Służba Zwycięstwu Polski. Po przemianowaniu SZP na Związek Walki Zbrojnej płk Rowecki został mianowany dowódcą ZWZ na terenach okupowanych przez Niemców. Latem 1940 r. został awansowany na generała brygady, a na wniosek gen. Sosnkowskiego został mianowany Komendantem Głównym ZWZ i Dowódcą Sił Zbrojnych w Kraju. Pod dowództwem „Grota” (pseudonim Roweckiego) stworzył od podstaw konspiracyjną armię w okupowanym kraju. W składzie podziemnych struktur istniały m.in. oddział wywiadu, łączności, Biuro Informacji i Propagandy oraz Związek Odwetu. Pod dowództwem gen. Roweckiego intensywnie prowadzono akcję  scalania organizacji konspiracyjnych. W rezultacie 14 lutego 1942 r. powstała Armia Krajowa.

30 czerwca 1943 r. generał „Grot” został aresztowany w wyniku zdrady kilku członków konspiracji, będących jednocześnie agentami gestapo. Dzień po zatrzymaniu Rowecki został przewieziony do Berlina. Celem Niemców było najpewniej przekonanie „Grota” do współpracy. Po odmowie generał został zamknięty w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen. Jego dalszy los pozostaje nieznany. Najprawdopodobniej został zamordowany na rozkaz Heinricha Himmlera po wybuchu powstania warszawskiego.

Gen. Stefan Rowecki został odznaczony Orderem Orła Białego, Orderem Virtuti Militari (V i IV klasy), Orderem Odrodzenia Polski, Krzyżem Niepodległości z Mieczami, Krzyżem Walecznych (ośmiokrotnie), Złotym Krzyżem Zasługi (dwukrotnie).